Στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον, αυτό που μετατρέπει τα παιδιά σε πραγματικούς είλωτες,
που καλούνται να αντεπεξέλθουν σε ιδιαίτερα επιβαρυμένα προγράμματα και πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες και συγχρόνως να αριστεύουν, το θέμα της απογευματινής μελέτης των μαθημάτων τους έχει ήδη γίνει το σοβαρότερο αντικείμενο διαφωνιών και έντασης μέσα στο σπίτι. Με αποτέλεσμα -όπως άλλωστε είναι απολύτως φυσιολογικό- να νιώθουν, καθώς προχωρά η σχολική χρονιά, και οι δύο πλευρές κυριολεκτικά εξαντλημένες.
Ας έχουμε υπόψη μας ότι, εκτός από τη διάθεση, ένα παιδί θα πρέπει να αποκτήσει από νωρίς και τις κατάλληλες δεξιότητες για να διαβάζει σωστά και να αποδίδει σύμφωνα με τις δυνατότητές του, να αντλεί δηλαδή και να επεξεργάζεται την πληροφόρηση με τον πιο σωστό και τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, αλλά κυρίως χωρίς να κουράζεται και να αγχώνεται. Ακολουθούν προτάσεις και στρατηγικές αποτελεσματικής απογευματινής μελέτης.
Από την αρχή είναι σημαντικό τα παιδιά να μάθουν να οργανώνονται, κυρίως σε επίπεδο διαχείρισης του χρόνου τους. Ενας εβδομαδιαίος πίνακας με σημειωμένα τα μαθήματα που πρέπει να γίνουν στο σπίτι κάθε μέρα, με τα πιο δύσκολα στην αρχή, όπου είναι περισσότερο συγκεντρωμένα, και τα πιο εύκολα αργότερα, θα ήταν ιδιαίτερα βοηθητικός.
■ Θα πρέπει να μάθουν να υπολογίζουν μόνα τους τον χρόνο τον οποίο χρειάζονται για να τελειώσουν ικανοποιητικά ένα μάθημα ή μια εργασία τους. Ετσι θα είναι σε θέση να προγραμματίζουν σωστά και να μάθουν τελικά αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν «αυτοοριοθέτηση». Φυσικά, κάθε παιδί πρέπει να ακολουθεί τον δικό του τρόπο μελέτης. Με τη δική μας, όμως, διακριτική παρακολούθηση θα πρέπει να γίνεται η όλη διαδικασία και αποδοτική, και ευχάριστη -κάτι που πρέπει και εμείς να κατανοήσουμε.
■ Το διάβασμα δεν είναι υπόθεση της τελευταίας στιγμής. Είναι προτιμότερο να διαβάζουν καθημερινά από λίγο και όχι εξοντωτικά και την τελευταία στιγμή. Οσο μικρότερα θέσουν όρια και περιορισμούς στον εαυτό τους, τόσο λιγότερο θα δυσκολευτούν μεγαλώνοντας, τότε που οι σχολικές απαιτήσεις μοιάζουν -και είναι- δυσβάστακτες. Τη συνέπεια όμως και τη σταθερότητα πρέπει να την αντλήσουν βλέποντας την καθημερινότητα των ίδιων των γονέων, αφού αυτοί είναι τα πρότυπά τους.
■ Είναι απαραίτητο να αποκτήσουν ένα σύστημα το οποίο θα τονίζει τα σημαντικά σημεία σε καθετί που διαβάζουν. Για παράδειγμα, να υπογραμμίζουν ή να κρατάνε σημειώσεις στο περιθώριο ή ακόμα να χρησιμοποιούν διαφορετικά χρώματα για να τονίσουν σημαντικές ημερομηνίες, μαθηματικούς τύπους, δύσκολες ορθογραφικά λέξεις κ.λπ. Μια άλλη ιδέα είναι να βλέπουν τις σημαντικές σημειώσεις τους επικολλημένες στον τοίχο μπροστά στο γραφείο τους για να απομνημονεύουν καλύτερα αυτά που διαβάζουν.
■ Ακούτε τη γνώμη και τους προβληματισμούς τους στο θέμα «μελέτη». Μάθετε να είστε θετικοί μαζί τους και να τα επαινείτε όχι μόνο όταν φέρνουν σε πέρας τις εργασίες τους, αλλά και όταν εκπληρώνουν μόνα τους και άλλους μικρότερους στόχους. Με αυτό τον τρόπο αντιλαμβάνονται και τα ίδια από πολύ νωρίς ότι οι γονείς είναι πάντα δίπλα τους.
■ Να τα βοηθήσετε στην αυτοσυγκέντρωσή τους. Ενας μικρός μαθητής χρειάζεται διάλειμμα κάθε 20-30 λεπτά, ενώ ένας του γυμνασίου κάθε 40-50 λεπτά.
■ Το διάβασμα ενός δύσκολου μαθήματος γίνεται πιο διασκεδαστικό όταν τους επιτρέπετε μικρά και συχνά διαλείμματα για να ασχοληθούν με μια αγαπημένη ασχολία ή κάποιο παιχνίδι.
■ Να τα προτρέπετε να μάθουν -και να συνηθίσουν- να χρησιμοποιούν λεξικό, κάτι που θα τα βοηθήσει να μάθουν και σωστή ορθογραφία.
■ Κάθε 15 μέρες είναι καλό να κάνουν μια επανάληψη της ύλης που διδάχτηκαν τη συγκεκριμένη περίοδο, κάτι που οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί εντάσσουν στο πρόγραμμά τους.
■ Να τα αφήνετε κάποιες φορές να διαβάζουν με άλλα παιδιά της τάξης τους. Θα μπορούν έτσι να βλέπουν και να αντιγράφουν μεθόδους οργάνωσης των συμμαθητών τους.
■ Είναι περιττό και άσκοπο να επικρατούν εντάσεις, νεύρα και υστερίες στη διάρκεια της απογευματινής προετοιμασίας των μαθημάτων του παιδιού. Σκεφτείτε επίσης το φοβερά υπερφορτωμένο τους πρόγραμμα και κρατήστε την ψυχραιμία σας όταν αντιδρούν ή αρχίζουν τις διαπραγματεύσεις. Αντιδράτε ήρεμα όταν όλα τα παραπάνω δεν εφαρμοστούν στο σύνολό τους ή δεν υλοποιηθούν άμεσα. Το θέμα είναι να αντιληφθούν την ανάγκη της οργανωμένης μελέτης.
■ Λάβετε υπόψη σας ότι όλα μπορούν να διορθωθούν και να λυθούν με αγάπη, συζήτηση, υπομονή και συνεχή επιβράβευση των προσπαθειών τους. Μόνο έτσι χτίζουμε τις βάσεις των σχέσεών μας με τα παιδιά μας, αλλά και τα οπλίζουμε με το βασικότερο εφόδιο που θα πρέπει να αποκτήσουν σε όλη τους τη σχολική ζωή.
Της Χαράς Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
