Δεύτερη Ευκαιρία στην Επιχειρηματικότητα – Η περίπτωση του έργου REBORN
Οι επιχειρηματίες που έχουν αποτύχει στο παρελθόν αντιμετωπίζουν σημαντικά ζητήματα & προβληματισμούς όταν σκέφτονται ή εν τέλει αποφασίζουν να ξεκινήσουν μια νέα επιχείρηση. Αισθάνονται προφανώςαπογοητευμένοι μετά από μία πτώχευση ή μετά από μία αναγκαστική διακοπή δραστηριοτήτων,πολύ δε περισσότερο όταν προσπαθούν να λάβουν οικονομική ή άλλη υποστήριξη για να ξεκινήσουν μια νέα προσπάθεια.
- Η πτώχευση μιας επιχείρησης ή η διακοπή της με σημαντικά βάρη, συνήθως συνοδεύεται από στιγματισμό των επιχειρηματιών.
- Το ευρύ κοινό δεν κάνει διάκριση μεταξύ μιας ειλικρινούς αποτυχίας και μιας απάτης.
Οι τράπεζες δεν παρέχουν καθόλου χρήματα πλέον σε μια επιχείρηση που διαχειρίζεται κάποιος που έχει αποτύχει στο παρελθόν. Το στίγμα της επιχειρηματικής αποτυχίας συχνά οδηγεί σε απώλεια αριθμού επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας. Ωστόσο, οι μελέτες δείχνουν ότι οι επιχειρηματίες της 2ηςευκαιρίας συχνά επιχειρούν καλύτερα από αυτούςπου δραστηριοποιούνται για πρώτη φορά, αν και πρέπει να ξεπεράσουν πολλά εμπόδια (ιδίως στη χρηματοδότηση της προσπάθειας). Ως εκ τούτου, πρέπει να εφαρμόζεταισε κάθε χώρα ένα νέο σύστημα για την άρση του στίγματος που επιφέρει μια πτώχευση ή μια αναγκαστική διακοπή επιχείρησης και να προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία για εκ νέου επιχειρηματική δραστηριοποίηση.
Στο πλαίσιο αυτό, το έργο REBORNτου προγράμματος INTERREG Europeαποσκοπεί στη συγκέντρωση &αξιοποίηση εφαρμοσμένων καλών πρακτικών μέσα από μία διαπεριφερειακή συνεργασία, η οποία είναι απαραίτητη για τον εντοπισμό, την ανταλλαγή και τη μεταφορά πρακτικών μεταξύ περιφερειών, όπως και την ανάπτυξη ειδικών σχεδίων δράσης στα προγράμματα περιφερειακής ανάπτυξης και πολιτικής. Ήδη σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, τοπικές πολιτικές περιέχουν μέτρα για να προσφέρουν στους επιχειρηματίες μια δεύτερη ευκαιρία, αλλά ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς …
Κύριος στόχος του έργουείναι να υποστηρίξει τις συμμετέχουσες ευρωπαϊκές περιφέρειες (Λιγουρία/Ιταλία, Μούρθια/Ισπανία, Βαλλονία/Βέλγιο, Βουδαπέστη/Ουγγαρία, Δυτική Μακεδονία/Ελλάδα και Λουμπέλσκι/Πολωνία) αλλά και στο αντίστοιχο εθνικό επίπεδο, στον καθορισμό πολιτικών και εργαλείων για τη στήριξη της ανάκαμψης των προβληματικών ΜΜΕ και να προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία σε όσους επιθυμούν να ξαναρχίσουν να επιχειρούν, μετά από μια πτώχευση ή μια αναγκαστική διακοπή επιχειρηματικής δράσης.
Η σύνδεση με τους τοπικούς εμπλεκόμενους φορείς,όπως και η συμμετοχή του περιφερειακού οικονομικού συστήματος είναι βαρύνουσας σημασίας και αποτελεί στοιχείο προτεραιότητας για την αποτελεσματική αξιοποίηση του προγράμματος. Επιτρέπει την καλύτερη δυνατή ανάλυση του πλαισίου, τον εντοπισμό εφαρμόσιμων καλών πρακτικών και την ανάπτυξη συγκεκριμένων προτάσεων για την ενίσχυση των νέων πολιτικών, που θα επιτρέψουν την υποστήριξη επιχειρήσεων και επιχειρηματιών που αντιμετωπίζουν μια σημαντική κρίση και που επιθυμούν να ξεκινήσουν εκ νέου να δραστηριοποιούνται.
Βασικά στοιχεία για τις πτωχεύσεις στην Ευρώπη
- κάθε χρόνο 200,000 επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης κηρύττουν πτώχευση
- 50% των επιχειρήσεων δεν επιβιώνουν πέραν της πενταετίας
- Οι πτωχεύσεις οδηγούν σε 1,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας λιγότερες κάθε χρόνο στην ΕΕ
- Οι διαδικασίες πτώχευσης διαρκούν από 6 μήνες έως 4 χρόνια για να ολοκληρωθούν στα εθνικά δικαστήρια
- Το ¼ των αφερέγγυωνεπιχειρήσεων λειτουργούν διασυνοριακάμε άλλη χώρα
- Η επιχειρηματική ανάκαμψη είναι υψηλότερη σε διαδικασίες αναδιάρθρωσης (83% των αιτήσεων) παρά στις διαδικασίες ρευστοποίησης (57% των αιτήσεων)
Ο φόβος της αποτυχίας στις χώρες υλοποίησης του REBORN
Το επόμενο γράφημα συγκρίνει το δείκτη «φόβος της αποτυχίας»στις χώρες αυτές.
Παρατηρείται μία σημαντική μεταβολή της συμπεριφοράς σε δύο περιοχές του REBORN, την Ελλάδα και την Ιταλία. Στις υπόλοιπες παρατηρείται μία πιο σταθερή τάση, σε κάποιες περιπτώσεις αυξανόμενη σε κάποιες άλλες μειούμενη και σε μερικές με μικρές διακυμάνσεις, ωστόσο σε όλες τις περιπτώσεις παρατηρείται πολύ υψηλό ποσοστό του «φόβου της αποτυχίας» μεταξύ των επιχειρηματιών, με το χαμηλότερο ποσοστό να έχει η Ισπανία (38%)*.
* https://www.interregeurope.eu/reborn/news/news-article/749/reborn-and-the-fear-of-failure-in-europe/
Νέες πρωτοβουλίες για τους επιχειρηματίες που κάνουν μία νέα αρχή
Στο πλαίσιο του Reborn προωθούνται νέες πρωτοβουλίες για τη στήριξη των επιχειρηματιών δεύτερης ευκαιρίας, όπως τα δίκτυα επιχειρηματιών&επιχειρηματιών που κάνουν νέα αρχή με στόχο μία σταθερή και ρεαλιστική δεύτερη ευκαιρία. Μία αρχική διαπεριφερειακή πρωτοβουλία του έργουRebornείναι η διοργάνωση των Επιχειρηματικών Πρωινών στις περιφέρειες των εταίρων του προγράμματος. Η Βαλλονία οργάνωσε το πρώτο Επιχειρηματικό Πρωινό στις 28 Ιουνίου όποτε και συναντήθηκαν ειδικοί εμπειρογνώμονες (φοροτεχνικοί, νομικοί, εκπρόσωποι των τραπεζικών ιδρυμάτων κ.α.) με επιχειρηματίες που είχαν την εμπειρία μιας επιχειρηματικής αποτυχίας και αντάλλαξαν πληροφορίες και καλές πρακτικές.
Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Το έργο Rebornπροσφέρει στις ευρωπαϊκές περιφέρειες την ευκαιρία μάθησης των πολιτικών και μεταφοράς των καλών πρακτικών για την επιχειρηματικότητα δεύτερης ευκαιρίας, καθώς στην Ευρώπη δεν υπάρχουν τα κατάλληλα εργαλεία και η απαιτούμενη γνώση για τη στήριξη των επιχειρήσεων όταν αυτές αποτυγχάνουν. Το Rebornείναι ένα εξαιρετικό εργαλείο βοήθειας των περιφερειών των εταίρων (Λιγουρία, Μούρθια, Βαλλονία, Κεντρική Ουγγαρία, Δυτική Μακεδονία και Λουμπέλσκι) για την ενίσχυση των πολιτικών και της περιφερειακής ανάπτυξης με την εφαρμογή σχεδίων στήριξης των επιχειρηματιών που κάνουν νέα αρχή μέσα από μία αποτελεσματικότερη διαχείριση των κονδυλίων του ΕΤΠΑ και άλλων αντίστοιχων και μία στοχευμένη και από κοινού προσπάθεια για την επίτευξη του στόχου. Η πρώτη ημερίδα πραγματοποιήθηκε στην Γένοβα (Ιταλία) στις 15 Ιουνίου 2017& η δεύτερη στη Μούρθια στις 28 Σεπτεμβρίου 2017. Κάθε εταίρος παρουσίασε σχετικά στοιχεία για την περιφέρειά του και αντάλλαξε καλές πρακτικές και συστάσεις. Η επόμενη συνάντηση ε εθνικό επίπεδο και για πρώτη φορά στη χώρα, είναι προγραμματισμένη στην Κοζάνη για το Μάρτιο του 2018.
ΕΛΛΑΔΑ – ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ: ΟιΜΜΕδενέχουνανακάμψειαπότηνοικονομικήκρίση. Οι προοπτικές για το 2016-2017 ήτανιδιαίτερα μετριοπαθείς, και δείχνουν ελάχιστα σημάδια βραχυπρόθεσμης ανάκαμψης. Λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη ολοκλήρωση της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, καθώς επίσης και τον έλεγχο κεφαλαίων (capitalcontrol) η κατάσταση στην πρόσβαση χρηματοδότησης γίνεται ακόμη πιο προβληματική.
Παρόλα αυτά οι επιδόσεις της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί πλησιάζοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αυτό οφείλεται στη σημαντική πτώση του δείκτη του «φόβου της αποτυχίας» από το 61% την προηγούμενη χρονιά στο 47% φέτος. Ωστόσο από την άποψη των πολιτικών λίγα πράγματα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων – τόσο σε θέματα οικονομικής στήριξης των ειλικρινών επιχειρηματιών που έχουν περάσει μία διαδικασία χρεωκοπίας ώστε να κάνουν μία νέα αρχή, όσο και σε θέματα στήριξης των ίδιων των επιχειρήσεων να αποφύγουν την πτώχευση.
Το σημαντικότερο ζήτημα το οποίο απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή είναι η δημιουργία ενός συστήματος έγκαιρης ειδοποίησης συνδυασμένο με ένα μηχανισμό βοήθειας ο οποίος θα λειτουργεί προς αποφυγή της πτώχευσης των ΜΜΕ και θα στηρίζει τους επιχειρηματίες με την ανάλογη τεχνογνωσία που θα διαθέτει στην κατεύθυνση αυτή. Πέραν της δημιουργίας μιας ειδικής επιτροπής σε εθνικό επίπεδο,κανένα άλλο ουσιαστικό και πρόσθετο μέτρο δεν έχει ληφθεί ή εφαρμοστεί. Το θεσμικό πλαίσιο και η απουσία σταθερών συνθηκών επιχειρηματικότητας δε επιτρέπουν στους επιχειρηματίες να κάνουν μία νέα αρχή μετά από μία πτώχευση. Κατά συνέπεια θαπρέπειναεφαρμοστείμίαστρατηγικήυποστήριξηςτηςσταθερήςεπιχειρηματικότητας.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ: Ο στρατηγικός στόχος του περιφερειακού σχεδιασμού θα πρέπει να είναι η εφαρμογή μίας μακροπρόθεσμης πολιτικής στήριξης των μικρών επιχειρήσεων ώστε αυτές να λειτουργούν σε ένα υγιές, ανταγωνιστικό φιλικό προς την επιχειρηματικότητα περιβάλλον.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ: Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση θα πρέπει να θεωρηθεί μία προτεραιότητα, συμπεριλαμβάνοντας εγγυήσεις και άλλα συστήματα διευκόλυνσης της πρόσβασης σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως τα ιδιωτικά μετοχικά κεφάλαια και τα επιχειρηματικά κεφάλαια.
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
- Νομοθεσία: Για να διασφαλιστεί ότι θα ληφθούν υπόψη οι ανάγκες των ΜΜΕ, χρειάζεται να αντιμετωπιστούν αρκετά θέματα στο ζήτημα της δεύτερης ευκαιρίας, όπως:
- Η ολοκλήρωση εντός ενός έτους των νομικών διαδικασιών
- Η αποκατάσταση από την χρεωκοπία εντός τριών ετών
- Η αντιμετώπιση των επιχειρηματιών δεύτερης ευκαιρίας ως νέους επιχειρηματίες
- Αυτόματη αποκατάσταση των ειλικρινών επιχειρηματιών μετά τη ρευστοποίηση
2.Ευέλικτη Διοίκηση: Η δημόσια διοίκηση θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ΜΜΕ. Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε δύο βασικούς δείκτες: τον αριθμό των διαδικασιών για την έναρξη μιας επιχείρησης και την καταλληλότητα και αποτελεσματικότητα των δημοσίων υπαλλήλων που εργάζονται στη στήριξη των επιχειρήσεων.
- Χρήση των Χρηματοδοτικών Εργαλείων
- Διαφοροποίηση της κατεύθυνσης των επιχειρήσεων σε τομείς με νέες προοπτικές με την μεταφορά Καινοτομίας και Τεχνολογίας
- Ενίσχυση των δικτύων και των συνεργατικών σχηματισμών
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συμπερασματικά, οι διαδικασίες θα πρέπει να απλουστευτούν και να επιταχυνθούν ώστε να δοθούν ευκαιρίες στους επιχειρηματίες που κάνουν μία νέα αρχή. Το κόστος της αναδιοργάνωσης των ΜΜΕ θα πρέπει επίσης να μειωθεί.
Είναι πολύ σημαντική η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των τραπεζών (που δεν επιθυμούν να χάσουν χρήματα) και των επιχειρηματιών (οι οποίοι πρέπει να παραμείνουν υπεύθυνοι και σωστοί σε θέματα διαχείρισης).
Το στίγμα της χρεωκοπίας ή της διακοπής δράσης θα εξαφανιστεί μέσω μιας διαδικασίας διαφοροποίησης της ειλικρινούς από την ανειλικρινή πτώχευση ή διακοπή. Επιπλέον οι επιχειρηματίες που κάνουν μία νέα αρχή θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ίσους όρους με τους επιχειρηματίες που επιχειρούν για πρώτη φορά.
Όλα τα κράτη θα πρέπει να νομοθετήσουν την περίοδο έως τρία χρόνια για τις διαδικασίες αποκατάστασης και διακανονισμού των οφειλών. Το κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προσδιορίζει το ανώτατο χρονικό διάστημα στα 3 χρόνια, εκτός από τις χώρες όπου αυτό το διάστημα είναι ήδη μικρότερο.
Οι πτωχεύσεις θα πρέπει να επιδικάζονται από ειδικά δικαστήρια στα οποία δικαστές και δικαστικοί υπάλληλοι θα πρέπει να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση για την εκδίκαση τέτοιων υποθέσεων.
Στο πλαίσιο αυτό το REBORN θα συνεχίσει την ανταλλαγή εμπειριών και καλών πρακτικών μεταξύ των εταίρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα έως το 2020.
H ομάδα έργου για το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας στο ΔΣ του οποίου Πρόεδρος είναι ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Θεόδωρος Καρυπίδης, αποτελείται από πολύπειρα στελέχη της υπηρεσίας σε προγράμματα διακρατικού χαρακτήρα, τα οποία επικουρούνται από στελέχη της Ειδικής Υπηρεσίες Διαχείρισης του ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και από εξωτερικούς συνεργάτες με σημαντική τεχνογνωσία στην περιφερειακή ανάπτυξη & τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και είναι οι: Σαπαλίδης Σταύρος, Αικατερίνη Κούτσιανου, Λάζαρος Λαζαρίδης, Χαράλαμπος Κιουρτσίδης, Ιωάννα Κωσταρέλλα, Καραμάρκος Κωνσταντίνος &Εύπολις Συμβουλευτική -Ι. Ακριβοπούλου & Σία ΟΕ.
