Πώς η θεραπευτική άσκηση καταπολεμά τον πονοκέφαλο;

Γράφει ο Νικόλαος Παγούνης, M.Sc Sport Science & Physical Education*

Η κεφαλαλγία είναι η πιο συχνή νευρολογική πάθηση και ένα από τα πιο συχνά σύνδρομα χρόνιου πόνου, προσβάλλοντας σχεδόν το ήμισυ του ενήλικου πληθυσμού παγκοσμίως και κυρίως τις ηλικίες 20 έως 50. Παρόλο που για την παθογένεσή του πονοκεφάλου ενοχοποιούνται αρκετοί παράγοντες, τρείς από αυτούς είναι η πιο συχνοί:

Α. Μυογενείς παράγοντες, όπου λόγω κακής στάσης σώματος ή λόγω ύπαρξης ανατομικού προβλήματος (π.χ. σκολίωση, αρθριτική βλάβη στον αυχένα κ.α), εμφανίζονται ευαίσθητα ενδομυϊκά σημεία στους μύες του αυχένα και της ράχης, τα οποία προκαλούν πονοκεφάλους.

Β. Αγγειακοί παράγοντες, οι προσωρινές αλλαγές στη διάμετρο των αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο και το κρανίο, είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία πονοκεφάλων.

Γ. Ψυχοσωµατικοί παράγοντες, όπως το stress, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η έλλειψη άσκηση κ.α. είναι αιτίες οι οποίες προκαλούν πονοκεφάλους.

Αυχενική κεφαλαλγία

Σύμφωνα με την Διεθνή Εταιρεία Κεφαλαλγίας, υπάρχουν 14 πρωτογενείς και δευτερογενείς διαταραχές κεφαλαλγίας (π.χ πονοκέφαλος που προκαλείται από διαταραχή ημικρανίας, από τραυματισμό στο λαιμό, από τραυματισμό στο κεφάλι, από δυσλειτουργία στον αυχένα), με την αυχενική κεφαλαλγία να είναι η πιο συχνή μορφή πονοκεφάλου από όλους τους υπόλοιπους χρόνιους πονοκεφάλους.

Η αυχενική μοίρα της Σ.Σ αποτελείται από 7 σπονδύλους από τον Α1 έως τον Α7. Οι δύο πρώτοι σπόνδυλοι Α1 & Α2, έχουν διαφορετικό σχήμα και λειτουργία από τους υπόλοιπους 5 αυχενικούς σπονδύλους Α3-Α7, οι οποίοι διαμορφώνουν την κατώτερη αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.

Η αυχενική κεφαλαλγία είναι μία μορφή χρόνιου πονοκεφάλου, ο οποίος προέρχεται από την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και κυρίως από τους ανώτερους αυχενικούς σπονδύλους (Α1, Α2 και Α3) λόγο δυσλειτουργίας στην περιοχή του αυχένα. Χαρακτηρίζεται από αμβλύ πόνο ο οποίος ακτινοβολεί σε μία ή περισσότερες περιοχές της κεφαλής, στο πίσω μέρος ή στην κορυφή ή στα πλάγια της κεφαλής και συνοδεύεται με περιορισμό στο εύρος κίνησης της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

Συμπτώματα

Τα άτομα τα οποία εμφανίζουν αυχενική κεφαλαλγία, βιώνουν συνήθως έναν αυξανόμενο σε ένταση πόνο κυρίως κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας και σε συνδυασμό με μια δυσκινησία στην περιοχή του αυχένα και στην άνω πλάτη. Ο συγκεκριμένος πονοκέφαλος μπορεί να διαρκέσει μέρες, εβδομάδες ή ακόμα και μήνες, ενώ μπορεί να εμφανιστούν και συμπτώματα όπως μουδιάσματα, βελονισμοί στην πλάτη στους βραχίονες και τα χέρια, και ευαισθησία στην ψηλάφηση των μυών στην βάση της κεφαλής λόγω των σφιχτών μυών στην περιοχή. Περιστασιακά οι ασθενείς με αυχενική κεφαλαλγία έχουν και άλλα συμπτώματα όπως: ναυτία, ζαλάδα, μειωμένη συγκέντρωση, με τα συμπτώματα αυτά να αυξάνουν κατά την κίνηση του αυχένα αλλά και κατά την πολύωρη στάση (π.χ. εργασία γραφείου).

Αιτίες

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες οι οποίοι ενοχοποιούνται για την ανάπτυξη της αυχενικής κεφαλαλγίας και οι οποίοι πρέπει να αξιολογηθούν, από έναν επαγγελματία υγείας και στη συνέχεια να διορθωθούν. Αυτοί είναι:

Λανθασμένη στάση σώματος
Σφιχτοί μύες στον αυχένα
Μυϊκές ανισορροπίες
Μυϊκή αδυναμία
Τραυματισμοί
Ακατάλληλο μαξιλάρι στον ύπνο
Άγχος
Καθιστική ζωή

Θεραπευτική άσκηση

Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, η εξειδικευμένη και στοχευόμενη θεραπευτική άσκηση έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του πόνου των κεφαλαλγιών και κυρίως της αυχενικής κεφαλαλγίας, με όλες τις αναφορές να δείχνουν ότι ο πονοκέφαλος μειώνεται ή εξαλείφεται.

Η θεραπευτική άσκηση συνίσταται στα άτομα που εμφανίζουν τέτοιου είδους κεφαλαλγίες και αφού πρώτα ο επαγγελματίας υγείας, ολοκληρώσει μια μυοσκελετική – κινησιολογική εξέταση όπως:

Αξιολόγηση στάσης σώματος
Αξιολόγηση κίνησης σώματος
Αξιολόγηση του εύρους κίνησης της κεφαλής & του λαιμού
Τον εντοπισμό μυϊκών ανισορροπιών
Την αξιολόγηση δύναμης και αντοχής των καμπτήρων μυών του αυχένα

καθορίζει ποιες περιοχές του σώματος συμβάλλουν στα συμπτώματα, και στη συνέχεια σχεδιάζει ένα εξειδικευμένο και εξατομικευμένο ασκησιολόγιο το οποίο θα εστιάζει:

Στην αποκατάσταση της κινητικότητας της αυχενικής μοίρας με θεραπευτικές τεχνικές manual therapy.
Στη βελτίωση της στάσης του σώματος
Στη βελτίωση της ελαστικότητας των μυών του αυχένα
Στη βελτίωση της νευρομυϊκής συναρμογής
Στην εκπαίδευση του ατόμου ώστε να μάθει να κινείται σωστά και εργονομικά σε όλες του τις καθημερινές δραστηριότητες.
Στην μυοπεριτονιακή απελευθέρωση και στα trigger points, οι οποίες είναι νέες και εξαιρετικά αποτελεσματικές μορφές θεραπείας.

Στο Functional movement, έχουμε την εκπαίδευση και την εμπειρία ώστε να αντιμετωπίσουμε όλους τους μυοσκελετικούς πόνους μέσω της θεραπευτικής άσκησης, απαλλάσσοντας τον ασθενή όχι μόνο από τον πόνο, αλλά και από τις αιτίες που τον προκαλούν. Εφαρμόζοντας σύγχρονες μεθόδους και μέσα σχεδιάζουμε εξειδικευμένα και εξατομικευμένα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης και αποκατάστασης βελτιώνοντας την καθημερινότητα των ασκούμενων μας.

*O κ. Νικόλαος Παγούνης ζει και εργάζεται στην Καστοριά, είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών στην Αθλητική Ψυχολογία & Κινησιολογία με εξειδίκευση στην Αναπτυξιακή Κινησιολογία, Πιστοποιημένος Αξιολογητής της Κίνησης & της Αναπνοής του Ανθρώπινου σώματος και δημιουργός της ιστοσελίδας functionalmovement.gr

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Sjaastad O. Saunte C. Hovdal H. et al. Cervicogenic headache: a hypothesis. Cephalalgia 1983;3:249-256
Tsang I. Pain in the neck. CMAJ. 2001; 164 (8): 1182-7
Sjaastad O, Fredriksen TA, Pfaffenrath V: Cervicogenic headache: diagnostic criteria, Headache 1998; 38:442-9.
Trevor-Jones R: Osteoarthritis of the paravertebral joints of the second and third cervical vertebrae as a cause of occipital headache, S Afr Med J 1964; 38:392-6.
Bogduk N: Cervical causes of headache, Cephalalgia 1989; 9:172-7.
Χρυσάγη Μαρκέλλα-Αρετή «Κεφαλαλγίες και βελονισµός» 2009.