Η αλλεργία είναι μία υπερβολική απάντηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος σε αθώες ουσίες, “τα αλλεργιογόνα”, τα οποία ο οργανισμός των αλλεργικών ατόμων εκλαμβάνει ως επικίνδυνα. Η εμφάνιση αλλεργιών έχει συνδεθεί κυρίως με την άνοιξη, την περίοδο δηλαδή με τη μεγαλύτερη γυρεοφορία. Κι όμως πολλές αλλεργίες εμφανίζονται ή χειροτερεύουν τους χειμερινούς μήνες λόγω των καιρικών συνθηκών και της παρατεταμένης παραμονής μας σε εσωτερικούς χώρους.
Αναπνευστική αλλεργία – Η αλλεργία στο αναπνευστικό που εμφανίζεται το χειμώνα μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη συμπτωματολογία όπως ρινική συμφόρηση (μπουκωμένη μύτη), καταρροή, πταρμούς, βήχα, δυσκολία στην αναπνοή, κακουχία τα οποία συχνά αποδίδονται λανθασμένα σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια ιώσεων.
Τα συχνότερα αλλεργιογόνα που ευθύνονται για την εκδήλωση αλλεργιών το χειμώνα βρίσκονται μέσα στο σπίτι μας και περιλαμβάνουν τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, τους μύκητες της υγρασίας και τα επιθήλια των κατοικίδιων ζώων. Τα αλλεργιογόνα μπορεί να κρύβονται στα μαξιλάρια, στα στρώματα, στα χαλιά, σε λούτρινα παιχνίδια, σε αποθήκες, στο μπάνιο ακόμη και στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Πώς μπορείτε να διακρίνετε εάν τα συμπτώματά σας προέρχονται από ένα κρυολόγημα ή από αλλεργίες; Οι αναπνευστικές λοιμώξεις συνήθως υποχωρούν σε λιγότερο από 10 ημέρες και συνοδεύονται από πυρετό ενώ τα αλλεργικά συμπτώματα μπορεί να διαρκούν για εβδομάδες ή ακόμα και μήνες.
Πρώτο βήμα για να τις αντιμετωπίσουμε είναι να εντοπισμός το υπεύθυνου αλλεργιογόνου και η αποφυγή έκθεσης σε αυτό. Ανάλογα με τα αποτελέσματα των αλλεργικών τεστ ο γιατρός θα χορηγήσει ανακουφιστική θεραπεία αλλά και ειδική ανοσοθεραπεία με σκοπό την απευαισθητοποίηση του ασθενούς και την εξάλειψη της αλλεργίας.
Δερματικές αλλεργίες – Μία αλλεργική δερματοπάθεια που χαρακτηριστικά χειροτερεύει πολύ τους χειμερινούς μήνες είναι η ατοπική δερματίτιδα (ή έκζεμα). Αν και συνήθως αρχίζει σε βρέφη ηλικίας 3-6 μηνών, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Η εμφάνιση ατοπικής δερματίτιδας σε ένα βρέφος μπορεί να είναι η πρώτη αλλεργική εκδήλωση σε μια διαδικασία που ονομάζεται ατοπική πορεία και περιλαμβάνει σταδιακά την εμφάνιση τροφικής αλλεργίας, αλλεργικής ρινίτιδας και αλλεργικού άσθματος.
Χαρακτηρίζεται από έντονο κνησμό και ξηρότητα σε διάφορα σημεία στο δέρμα ανάλογα με την ηλικία (μάγουλα, εσωτερική επιφάνεια αγκώνων – γονάτων, αυχένα, βραχίονες κ.λπ.). Σκοπός της θεραπείας είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων για να ανακοπεί η αλλεργική πορεία και για να προληφθεί η εμφάνιση άλλων αλλεργιών στο μέλλον.
Ιδιαίτερα πρέπει να αναφερθεί η “αλλεργία στο κρύο” ή κνίδωση εκ ψύχους που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση έντονα κνησμώδους εξανθήματος στο δέρμα μετά από έκθεση σε ψυχρά ερεθίσματα όπως κρύος αέρας, κρύο νερό ή κρύα αντικείμενα. Τυπικά η επαφή με κρύα ροφήματα, παγωτά , παγάκια, παγωμένα κρέατα προκαλεί φαγούρα, πρήξιμο, κοκκινίλα στα σημεία επαφής ενώ αυξημένη προσοχή πρέπει να δίνεται όταν η δερματοπάθεια γενικεύεται γιατί μπορεί να εξελιχθεί σε αλλεργικό σοκ. Στις περιοχές με βαρύ χειμώνα όπως η δική μας οι ασθενείς με κνίδωση εκ ψύχους αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα αφού ακόμη και μία καθημερινή βόλτα τις κρύες μέρες μπορεί να είναι απαγορευτική. Η σωστή διάγνωση συχνά καθυστερεί αλλά αφού γίνει, θεραπεύεται συνήθως αποτελεσματικά.
Φαρμακευτικές αλλεργίες
Τους χειμερινούς μήνες καταγράφεται σημαντική αύξηση των αλλεργικών αντιδράσεων σε φάρμακα, κυρίως σε αντιβιοτικά και αντιπυρετικά, παράλληλα με την αυξημένη λήψη τους από τους ασθενείς. Σε υποψία εκδήλωσης αλλεργίας σε φάρμακο, είτε με την έκθυση εξανθήματος είτε με την εμφάνιση συμπτωμάτων αναφυλαξίας (κνησμός, ερυθρότητα, δύσπνοια, βήχας, έμετος, ζάλη, λιποθυμικό επεισόδιο) θα πρέπει να διακόπτεται άμεσα η αγωγή και να αξιολογείται ο ασθενής από ιατρό. Επιπλέον οι ασθενείς με γνωστό ιστορικό φαρμακευτικής αλλεργίας πρέπει να ενημερώνουν το θεράποντα ιατρό και να φέρουν γραπτώς οδηγίες για τις ουσίες που πρέπει να αποφεύγουν αλλά και ασφαλείς εναλλακτικές επιλογές. Όσο πιο συχνά παίρνουμε αντιβίωση τόσο πιο πιθανό είναι να εμφανίσουμε αλλεργία σε αυτή, άρα ξεκινάμε θεραπεία μόνο μετά από εξέταση και σύσταση του θεράποντος ιατρού και όχι από μόνοι μας.
Τροφικές αλλεργίες
Οι χριστουγεννιάτικες διακοπές ταυτίζονται με φαγητό μακριά από το ελεγχόμενο περιβάλλον του σπιτιού (εστιατόρια, πάρτυ) αυξάνοντας τις πιθανότητες της κατά λάθος έκθεσης σε πιθανά τροφικά αλλεργιογόνα. Κρυμμένα συστατικά μπορεί να βρίσκονται μέσα στα γεύματα (γλυκά, σως, μαριναρισμένα κρέατα) γι’ αυτό τα αλλεργικά άτομα θα πρέπει να ενημερώνουν για τις ένοχες τροφές όταν βρίσκονται σε εστιατόρια και άλλα σπίτια και να φέρουν μαζί τους σετ αναφυλαξίας για την αντιμετώπιση πιθανής αντίδρασης.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι οι χειμερινοί μήνες αποτελούν την ιδανική εποχή για να αντιμετωπίσουμε την εποχική αλλεργία αφού μας δίνεται η δυνατότητα να επέμβουμε έγκαιρα αιτιολογικά και να χορηγήσουμε ειδική ανοσοθεραπεία. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται άμεση παρέμβαση στην φυσική πορεία του προβλήματος, μείωση των αλλεργικών συμπτωμάτων και περιορισμός της χρήσης συμβατικών φαρμάκων την Άνοιξη. Είναι μία ιδιαίτερα χρήσιμη θεραπεία καθώς μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη της αλλεργικής νόσου.
Μυρτώ Ποτίκα
Ειδικός Αλλεργιολόγος
