Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έκλεισε οριστικά το θέμα των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών.
Στη συνεδρίαση της Τετάρτης ( 22/6 ) της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας και στο πλαίσιο της εξέτασης του θέματος του αυτόνομου της Εκκλησίας, ο κ. Βαρθολομαίος υπογράμμισε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο ότι οι Μητροπόλεις των Νέων Χωρών, δηλαδή Ηπείρου, Κεντρικής, Ανατολικής και Δυτικής Μακεδονίας, Θράκης και Βορείου Αιγαίου υπάγονται μεν στην πνευματική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου, αλλά έχουν παραχωρηθεί επιτροπικώς με την Πατριαρχική Συνοδική Πράξη του 1928 στην Εκλλησία της Ελλάδος για λόγους που σχετιζόταν με την αποτελεσματική διαποίμανσή του, αλλά ούτε ο ίδιος ούτε το Πατριαρχείο ούτε τώρα ούτε στο μέλλον προτίθενται να ζητήσουν επιστροφή. Δηλαδή, οι Μητροπόλεις των Νέων Χωρών θα παραμείνουν για πάντα στη διοικητική δικαιοδοσία της Ελλάδας.
Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος με ηρεμία και διπλωματικό τρόπο εξισορρόπησε όλες τις τάσεις μέσα στην Εκκλησία και οδήγησε τον Πατριάρχη σε μία διαβεβαίωση που κανείς δεν φανταζόταν πριν από την Πανορθόδοξη Σύνοδο στην Κρήτη, ενώ παράλληλα έκλεισε τα μέτωπα με την Εκκλησία της Ελλάδος.
Θυμίζουμε ότι το θέμα αυτό είχε δημιουργήσει οξύτατες αντιπαραθέσεις, με το Οικουμενικό Πατριαρχείο να επιβάλει στον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο την ποινή της ακοινωνησίας, της διακοπής δηλαδή κάθε επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο πλευρές, ενώ παράλληλα θεώρησε άκυρη την εκλογή μητροπολιτών των Νέων Χωρών από την Εκκλησία της Ελλάδος.
Ταυτόχρονα για πρώτη φορά, ο Πατριάρχης δήλωσε ότι η Εκκλησία της Κρήτης και οι Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου δεν είναι ολιγότερο Ελλάδα από την υπόλοιπη Ελλάδα. Δώδεκα χρόνια μετά, με τον τρόπο αυτό ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος φαίνεται οτι χτίζει συμμαχίες με την Ελλάδα και κλείνει μέτωπα.
Ικανοποίηση στην Εκκλησία της Ελλάδος
Την ικανοποίηση της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου για το θέμα του καθεστώτος των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών εξέφρασε ο διευθυντής του γραφείου Τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Χάρης Κονιδάρης.
Αναλυτικά, η δήλωσή του έχει ως εξής:
«Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος και τα μέλη της Επίσημης Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι απόλυτα ικανοποιημένοι από τη σημερινή διαβεβαίωση που έδωσε ενώπιον όλων των μελών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος για το ζήτημα του σεβασμού του καθεστώτος των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης με όσα υπογράμμισε ενώπιον του Σώματος διέλυσε τα όποια σύννεφα υπήρχαν στις σχέσεις μεταξύ των δύο Εκκλησιών για ζήτημα ουσιαστικά ανύπαρκτο, το οποίο ανεκινείτο χωρίς λόγο στο παρελθόν επί ζημία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, και τις όποιες παρεξηγήσεις είχαν δημιουργηθεί. Το όλο ζήτημα χάρη στη γενναία παρέμβασή του είναι πλέον ξεκάθαρο τοις πάσι.
Οι Μητροπόλεις των Νέων Χωρών, δηλ. της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Θράκης και του Β. Αιγαίου, υπάγονται στην πνευματική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Θρόνου και ως εκ τούτου οι Μητροπολίτες τους μνημονεύουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αλλά διοικούνται με βάση την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη του 1928, η οποία είναι και συνταγματικά κατοχυρωμένη, από την Εκκλησία της Ελλάδος, στην οποία και είχαν επιτροπικώς παραχωρηθεί για λόγους που σχετίζονταν με την αποτελεσματικότερη διαποίμανσή τους.
Αυτό που ο Οικουμενικός Πατριάρχης με σαφήνεια διευκρίνισε είναι ότι ούτε ο ίδιος ούτε το Πατριαρχείο, ούτε τώρα ούτε στο μέλλον, πρόκειται να θέσουν ζήτημα επιστροφής των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών και αλλαγής του εκκλησιαστικού καθεστώτος που τις διέπει».
Ποιες είναι οι Νέες Χώρες
Οι λεγόμενες «Νέες Χώρες» είναι επαρχίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες με Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου του 1928 διοικούνται «επιτροπικώς» από την Εκκλησία της Ελλάδος.
Πρόκειται, συνολικά, για 36 Μητροπόλεις, οι οποίες βρίσκονται σε περιοχές που απελευθερώθηκαν από τον Ελληνικό Στρατό με τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους (μέρος της Ηπείρου, η Μακεδονία και η Θράκη, τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου) εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να ανήκουν στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η βασική διαφορά τους με τις λοιπές Μητροπόλεις της Ελλάδας είναι πως, αν και ανήκουν στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η διοίκησή τους έχει παραχωρηθεί στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος.
Σύμφωνα με το κείμενο της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξης (Σεπτέμβριος 1928), η διοίκηση των επαρχιών αυτών ανατίθεται «επιτροπικώς» στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος, «τηρουμένου του επί των επαρχιών τούτων ανωτάτου κανονικού δικαιώματος του Αγιωτάτου Πατριαρχικού Οικουμενικού Θρόνου».
Η υπαγωγή των επαρχιών στην «άμεσον διακυβέρνηση» της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας με την Πατριαρχική Πράξη του 1928 έξι χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και 16 χρόνια μετά την αρχή των νικηφόρων Βαλκανικών Πολέμων έγινε υπό όρους που αποδέχθηκαν η Εκκλησία της Ελλάδος και η τότε κυβέρνηση.
Ειδικές ρυθμίσεις στη διοίκησή τους δεν υφίστανται, ωστόσο, όπως ορίζει η Πατριαρχική Πράξη, οι αρχιερείς των «Νέων Χωρών» θα πρέπει να μετέχουν «κατ’ ίσον αριθμό» με τους ιεράρχες της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος στη διοίκησή της.
Οι μητροπόλεις των «Νέων Χωρών», δηλαδή οι μητροπόλεις του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα, είναι οι εξής:
1) Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης (με έδρα την Κοζάνη), 2) Μητρόπολη Κασσανδρείας (με έδρα τον Πολύγυρο της Χαλκιδικής), 3) Θεσσαλονίκης, 4) Δράμας, 5) Σιδηροκάστρου (με έδρα τον ομώνυμο δήμο του Νομού Σερρών), 6) Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας (με έδρα τη Φλώρινα), 7) Λαγκαδά (με έδρα τον ομώνυμο δήμο του Νομού Θεσσαλονίκης), 8) Πολυανής και Κιλκισίου (με έδρα το Κιλκίς), 9) Σισανίου και Σιατίστης (με έδρα τη Σιάτιστα του Νομού Κοζάνης), 10) Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου (με έδρα την Καβάλα), 11) Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς (με έδρα την Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης), 12) Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως (με έδρα τον Δήμο Νεαπόλεως της Θεσσαλονίκης), 13) Ζιχνών και Νευροκοπίου (με έδρα τη Νέα Ζίχνη των Σερρών), 14) Μαρωνείας και Κομοτηνής (με έδρα την Κομοτηνή), 15) Αλεξανδρουπόλεως, 16) Παραμυθίας, Φιλιατών και Γηρομερίου (με έδρα την Παραμυθιά), 17) Ιωαννίνων, 18) Γρεβενών, 19) Χίου, Ψαρών και Οινουσών, 20) Νικοπόλεως και Πρεβέζης, 21) Ιερισσού, Αγίου Ορους και Αρδαμερίου (με έδρα την Αρναία Χαλκιδικής), 22) Σερρών και Νιγρίτης, 23) Μηθύμνης (με έδρα την Καλλονή Λέσβου), 24) Ελευθερουπόλεως (με έδρα τον ομώνυμο δήμο του Νομού Καβάλας), 25) Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας (με έδρα την Εδεσσα), 26) Κίτρους και Κατερίνης, 27) Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος, 28) Μυτιλήνης, Ερεσσού και Πλωμαρίου, 29) Λήμνου (με έδρα τη Μύρινα της Λήμνου), 30) Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου (με έδρα τη Γουμένισσα του Νομού Κιλκίς), 31) Βεροίας και Ναούσης, 32) Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης (με έδρα το Λελβινάκι των Ιωαννίνων), 33) Ξάνθης και Περιθεωρίου, 34) Ελασσόνος, 35) Σάμου και Ικαρίας και 36) Καστορίας. Η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα.
