Παραγωγοί και ενώσεις καταναλωτών εξηγούν στην «Κ» πώς εκτινάχθηκε η τιμή του καρπουζιού καθώς και άλλων «διάσημων» καλοκαιρινών φρούτων
Το ότι ο πληθωρισμός «καλπάζει» τους τελευταίες μήνες (τον Μάιο σκαρφάλωσε στο 11,3%) δεν είναι κάτι το νέο, το ερώτημα είναι όμως γιατί πρώτα στην τρελή «κούρσα» τρέχουν τα λαχανικά και ειδικά τα φρούτα. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η τιμή των φρούτων αυξήθηκε κατά 10,8% τον Μάιο του 2022 σε σύγκριση με τον Μάιο του 2021, ενώ μόνο μέσα σε έναν μήνα η αύξηση έφτασε το 4,7%. Μάλιστα, τρία αγαπημένα καλοκαιρινά φρούτα, το καρπούζι, τα βερίκοκα και τα κεράσια, εμφανίζουν ακόμα και 100% αύξηση σε σχέση με πέρυσι. Γιατί συμβαίνει όμως αυτό;
Πόσο πωλούν οι παραγωγοί το καρπούζι στους μεσάζοντες
Ο Παναγιώτης Αλεβιζόπουλος, πρόεδρος της ομάδας παραγωγών «Κάμπος», η οποία καλλιεργεί φρούτα -κατά βάση εσπεριδοειδή- με έδρα την Ανδραβίδα Ηλείας, εξηγεί στην «Κ» πως οι ίδιοι πωλούν φέτος κατά 30% ακριβότερα τα φρούτα τους σε αυτούς που θα τα μεταπωλήσουν στη συνέχεια σε μανάβικα, σούπερ μάρκετ και λαϊκές αγορές. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτή είναι η μικρότερη αύξηση που μπορούν να κάνουν, καθώς τους τελευταίους μήνες η άνοδος των τιμών σε φάρμακα και λιπάσματα έχει ξεπεράσει για τους παραγωγούς το 40%.
«Εμείς δίνουμε σήμερα το τεμάχιο το καρπούζι 25 λεπτά. Θέλει άλλα τρία λεπτά για να μπει σε καφάσια και άλλα τέσσερα λεπτά για να “ανέβει”, για παράδειγμα, μέχρι τη Θεσσαλονίκη. Για εμάς, το ότι στο τέλος φτάνει να κοστίζει ακόμα και 1 ευρώ στο ράφι των σούπερ μάρκετ έχει να κάνει με τους εμπλεκόμενους σε αυτό το τελευταίο στάδιο της διάθεσης του προϊόντος. Στις λαϊκές η εικόνα είναι καλύτερη, αλλά σε μανάβικα και σούπερ μάρκετ υπάρχει τρομερή ασυδοσία», λέει ο κ. Αλεβιζόπουλος.
Τι λένε οι ενώσεις καταναλωτών
Ο Γιώργος Λεχουρίτης, πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ), κάνει τη σύγκριση με πέρυσι. Όπως μας λέει ο ίδιος: «Το περσινό καλοκαίρι το… ταπεινό καρπούζι κόστιζε μέχρι 0,35 λεπτά το κιλό και τώρα πωλείται 0,80 λεπτά το κιλό κατά μέσο όρο. Μεγάλη άνοδο στην τιμή εμφανίζουν και τα κεράσια, τα οποία όμως έχουν μεγάλες διακυμάνσεις ανάλογα με την ποιότητά τους. Στις λαϊκές πωλούνται σήμερα από 3 έως 3,50 ευρώ το κιλό, ενώ στα σούπερ μάρκετ οι καταναλωτές τα βρίσκουν από 4 ευρώ και πάνω. Τα δε βερίκοκα κοστίζουν 2 με 2,50 ευρώ στις λαϊκές και 4,50 ευρώ στο σούπερ μάρκετ».
Σύμφωνα με τον κ. Λεχουρίτη, παρότι οι αγρότες σε όλη την Ελλάδα έχουν δει το κόστος παραγωγής να αυξάνεται, αντιμετωπίζοντας παράλληλα και πρόβλημα έλλειψης εργατικών χεριών, δίνουν τα προϊόντα σε καλές τιμές στους μεσάζοντες. «Στους τελευταίους βρίσκεται για εμάς το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για τις φοβερές ανατιμήσεις», σημειώνει ο κ. Λεχουρίτης και συνεχίζει: «Οι ίδιοι λένε πως οι υψηλές τιμές σε ενέργεια αλλά και σε καύσιμα (σ.σ.: στα μεταφορικά δηλαδή) επιδρούν στην τελική τιμή των προϊόντων.
»Αυτό δεν είναι ψευδές, όμως και πάλι η διαφορά με την τελική τιμή είναι χαοτική. Δικαιολογείται, δηλαδή, μια ανατίμηση, αλλά όχι αυτές που βλέπουμε. Στην πραγματικότητα, οι έμποροι εκμεταλλεύονται τη συνολική πληθωριστική συγκυρία για να εκτινάσσουν τις τιμές. Είναι ένα πράγμα ο πληθωρισμός και ένα άλλο η αισχροκέρδεια. Η τελευταία δεν ελέγχεται όπως θα έπρεπε από το κράτος».
«Είναι ένα ντόμινο παραγόντων»
Ο Λευτέρης Κιοσές, γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου και Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), θεωρεί πως το πρόβλημα οφείλεται περισσότερο σε ένα ντόμινο παραγόντων μέσα σε ένα σφιχτά πληθωριστικό πλαίσιο -το οποίο δεν απασχολεί μόνο την Ελλάδα- και όχι τόσο σε αισχροκέρδεια.
Κατά τον ίδιο, ένα βασικό στοιχείο που πρέπει πια να συζητάμε είναι και το θέμα του ολοένα και πιο «δύσκολου» καιρού. Όπως μας λέει ο ίδιος: «Ας μην ξεχνάμε πως περάσαμε έναν πολύ βαρύ χειμώνα. Έπειτα, είναι η αύξηση του κόστους παραγωγής: εκτός από την ακριβή ενέργεια, είναι και τα λιπάσματα, τα οποία κατά βάση εισάγονται και τα οποία έχουν γίνει πολύ ακριβά, όχι μόνο για τους Έλληνες αγρότες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει παίξει αντικειμενικά μεγάλο ρόλο σε αυτό. Είναι φυσικά και η αύξηση του ρεύματος, των μεταφορικών και της βενζίνης».
«Ειδικά για τα καρπούζια πάντως», συνεχίζει ο κ. Κιοσές, «πρόκειται για ένα φρούτο με μεγάλο βάρος που για τους μεσάζοντες έχει μικρή αξία ανά κιλό, δεδομένου ότι δεν μπορεί ένα φορτηγό να γεμίσει με πάρα πολλά καρπούζια. Την ίδια στιγμή, τα μεταφορικά καλπάζουν. Σκεφτείτε πόσο ανεβαίνει το κόστος όταν το καρπούζι “μπαίνει” και σε καράβι για να πάει σε νησί. Όλα τα παραπάνω μαζί οδηγούν σε ντόμινο πολλαπλών αυξήσεων πάνω σε ένα προϊόν».
