Χωρίς σύνταξη (μετά την αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης) και εκτός αγοράς εργασίας μένουν οι εργαζόμενοι ηλικίας άνω των 55ετών, με αποτέλεσμα οι άνεργοι να είναι πλέον περισσότεροι από όσους απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα και ασφαλίζονται στο ΙΚΑ! Την κρίση της απασχόλησης των 55άρηδων αποκαλύπτουν τα συγκριτικά στοιχεία του ΙΚΑ και του ΟΑΕΔ της περιόδου 2011 – 2015.
Με βάση τα στοιχεία, οι εργαζόμενοι – ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ ηλικίας άνω των 55 ετών το 2015 ήταν 121.751 και οι άνεργοι 148.158 (σχέση ασφαλισμένων – ανέργων 0,82) σε αντίθεση με τις άλλες ηλικιακές ομάδες (κάτω των 30 ετών και 30 – 54 ετών) στις οποίες οι ασφαλισμένοι υπερτερούν αριθμητικά, παρά την αύξηση της ανεργίας) έναντι των εγγεγραμμένων στον ΟΑΕΔ ανέργων. Συγκεκριμένα:
Οι εργαζόμενοι – ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ κάτω των 30 ετών στις αρχές του 2015 ήταν 367.548 και οι άνεργοι είναι 247.693 (σχέση 1,48) έναντι 393.322 και 226.454 που ήταν στις αρχές του 2011 (σχέση 1,73). Δηλαδή οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 25.774 (-6,55%) και οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 21. 239 (+9,37%) με αποτέλεσμα να επιδεινωθεί η σχέση ασφαλισμένων και ανέργων χωρίς, ωστόσο, να είναι περισσότεροι οι άνεργοι από τους εργαζόμενους.
Οι εργαζόμενοι ηλικίας 30 – 54 ετών αυξήθηκαν το 2015 σε σχέση με το 2011 κατά 25.807 άτομα (+2,24%) και έφτασαν τα 1.177.741 από 1.151.934 και οι άνεργοι κατά 146.930 (+28,10%) τους 699.907 από 522.977, διατηρώντας παρά την έντονη αυτή κινητικότητα, καλύτερη σχέση σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες (1,76) αν και χειρότερη σε σύγκριση με το 2011 (2,20).
Οι εργαζόμενοι άνω των 55ετών αυξήθηκαν, την ίδια περίοδο, μόλις κατά 8,83% ενώ οι άνεργοι κατά 74,60% που είναι το υψηλότερο ποσοστό αύξησης της ανεργίας αφού μεταξύ 2011 και 2015 οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στον ΟΑΕΔ αυξήθηκαν κατά 27,74% (+146.930 άτομα).
Αρνητικές προοπτικές
Τον αποκλεισμό των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων από την αγορά εργασίας, λόγω κόστους και ελλείψει πολιτικής ενεργούς γήρανσης στην Ελλάδα, επιβεβαιώνει πρόσφατη παγκόσμια έρευνα της Randstad που φέρνει τη χώρα μας στην προτελευταία θέση, μαζί με τους συμμετέχοντες από τη Σλοβακία και την Ουγγαρία, που θεωρούν περιορισμένες τις προοπτικές απασχόλησής τους. Μόνο το 24% πιστεύει ότι ο εργοδότης έχει ενεργές πολιτικές για να προσελκύσει και να διατηρήσει ανθρώπους άνω των 55 χρόνων στην Ελλάδα, ενώ το 76% των Ελλήνων θεωρεί ότι είναι πιο δύσκολο για μεγαλύτερους ηλικιακά υπαλλήλους να αποκτήσουν νέες δεξιότητες. Σε παγκόσμιο επίπεδο το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει στο 44% κοντά στο 50% είναι μόνο στο Ην. Βασίλειο, στη Σουηδία και στη Γερμανία.
Κίνητρα… απόλυσης
Οι 55άρηδες μπορεί να είναι είδος υπό εξαφάνιση στον ιδιωτικό τομέα, όμως, είναι πρώτοι στις λίστες των εθελούσιων που, κατά κανόνα, αξιοποιούν οι τράπεζες και οι πρώην ΔΕΚΟ για να περιορίσουν το προσωπικό και το κόστος εργασίας. Πρόσφατο παράδειγμα έδωσαν η ΤΡΑΙΝΟΣΕ και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σιδηροδρομικών με την επιχειρησιακή σύμβαση εργασίας που υπέγραψαν στις 4 Αυγούστου προβλέποντας ότι σε περίπτωση απόλυσης εργαζομένων άνω των 50 ετών η εταιρεία θα αναλαμβάνει το συνολικό κόστος της αυτασφάλισής τους μέχρις ότου… συνταξιοδοτηθούν, καθώς και την εξαγορά της στρατιωτικής θητείας, για όσους χρειάζονται τα χρόνια αυτά, προκειμένου να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.
Παρελθόν η προστασία
Παρελθόν αποτελεί η ελάχιστη, αντίστοιχη, προστασία που είχαν δώσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις σε όσους εργαζόμενους ηλικίας άνω των 55 ετών απολύονταν. Σύμφωνα με το σχετικό νόμο 3996, οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ ηλικίας 55 έως 64 ετών και απολύονταν, μπορούσαν να προχωρήσουν σε αυτασφάλιση, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ομαδικές ή μεμονωμένες απολύσεις, εφόσον είχαν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 4.500 ημέρες ή 15 έτη ασφάλισης. Ο εργοδότης που τους απέλυε είχε την υποχρέωση να συμμετέχει στο κόστος της αυτασφάλισης με ποσοστό 50% για ασφαλισμένους ηλικίας 55 έως 60 ετών και για χρονικό διάστημα μέχρι τη συμπλήρωση τόσο του ορίου ηλικίας όσο και των απαιτούμενων ημερών ασφάλισης για τη λήψη πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος και 80% για ασφαλισμένους 60 έως 64 ετών…
