Έφτασε η ώρα της τελικής κρίσης για τα αναδρομικά

Του Βασίλη Αγγελόπουλου

Κρίσιμο τριήμερο είναι αυτό που αρχίζει σήμερα και ολοκληρώνεται την Παρασκευή αναφορικά με τις διεκδικήσεις και τα αναδρομικά από περικοπές συντάξεων για εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους. Η αρχή γίνεται εντός της ημέρας με τη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η οποία θα κρίνει -πιθανότατα οριστικά- την τύχη των διεκδικήσεων για τα αναδρομικά περίπου 300.000 συνταξιούχων. Η συνέχεια θα δοθεί εκτός απροόπτου μεθαύριο Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου, με το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Το ανώτατο δικαστήριο θα πραγματοποιήσει την πρώτη του συνεδρίαση μετά τις θερινές διακοπές και υπάρχει έντονη φημολογία ότι θα δοθεί στη δημοσιότητα η απόφασή του για την τύχη των αναδρομικών που διεκδικούνται από περικοπές σε επικουρικές συντάξεις και δώρα για συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα.

Οι διεκδικήσεις περίπου 300.000 συνταξιούχων

Ας δούμε πιο αναλυτικά τι διεκδικούν οι συνταξιούχοι:
Δημόσιος Τομέας – Ελεγκτικό Συνέδριο: Οι διεκδικήσεις 300.000 συνταξιούχων κοστολογούνται περίπου στα 2 δισ. ευρώ και αφορούν τρία διαφορετικά επίπεδα:
1. Το σκέλος της χρονικής περιόδου χορήγησης αναδρομικών. Πέρυσι τον Οκτώβριο η Πολιτεία έδωσε αναδρομικά ποσά σε περίπου 1 εκατ. συνταξιούχους μόνο για 11 μήνες (Ιούνιος 2015, όταν είχε εκδοθεί η πρώτη δικαστική απόφαση, έως Μάιος 2016, όταν τέθηκε σε ισχύ ο «νόμος Κατρούγκαλου»). Οι συνταξιούχοι διεκδικούν να λάβουν αναδρομικά ποσά από το 2015 έως το τέλος του 2018, δηλαδή για 36 μήνες. Στηρίζουν την επιχειρηματολογία τους στο γεγονός ότι ο επανυπολογισμός των συντάξεων, βασική παράμετρος του «νόμου Κατρούγκαλου», ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2019.
2. Επικουρική σύνταξη και δώρα: Το Ελεγκτικό Συνέδριο καλείται να κρίνει αν ήταν συνταγματική ή όχι η περικοπή που έγινε σε δώρα και επικουρικές συντάξεις για τους συνταξιούχους – πρώην δημόσιους υπαλλήλους.
3. Εάν δικαιούνται αναδρομικά και όσοι συνταξιούχοι δεν είχαν ασκήσει αγωγές μέχρι τη δημοσίευση του περσινού νόμου (ν. 4734/2020). Η συγκεκριμένη διεκδίκηση είναι άμεσα συνυφασμένη με την αναδρομική καταβολή ποσών που προκύπτουν από την παρακράτηση της εισφοράς αλληλεγγύης από το 2017 και μετά.
Ιδιωτικός Τομέας – Συμβούλιο της Επικρατείας: Στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο έχουν προσφύγει συνταξιουχικές οργανώσεις, εκτιμώντας ότι δεν ήταν νόμιμη και συνταγματική η απόφαση της κυβέρνησης το περασμένο καλοκαίρι. Μια απόφαση που οδήγησε ώστε να καταβληθούν αναδρομικά μόνο των κύριων συντάξεων τον περασμένο Οκτώβριο και να «σβήσουν» τα αναδρομικά των επικουρικών και των δώρων. Βάσει των υπολογισμών, τα νέα αυτά αναδρομικά ποσά, εάν τελικά κριθεί από το δικαστήριο να δοθούν στους δικαιούχους, ενδέχεται να φθάσουν έως και τα 2,5 δισ. ευρώ, δημιουργώντας ένα πρόσθετο και βαρύ φορτίο στα δημόσια οικονομικά.

Οι διεκδικήσεις των συνταξιούχων υπολογίζονται σε:
* Περικοπές στις επικουρικές συντάξεις: 723 εκατ. ευρώ.
* Περικοπές σε δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα: 1,87 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για περικοπές που έγιναν τόσο σε συνταξιούχους του δημόσιου όσο και σε συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα.
Πρέπει να επισημανθεί ότι το 2012 τα δώρα των κύριων συντάξεων που καταργήθηκαν ήταν 800 ευρώ για κάθε συνταξιούχο. Υπάρχουν, όμως, αγρότες που λάμβαναν συντάξεις κάτω των 400 ευρώ τον μήνα. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα δώρα ανέρχονταν, πάντα το 2012, στο ποσό των 660 ευρώ ετησίως, που είναι και η τωρινή διεκδίκηση γι’ αυτές τις πολύ ειδικές περιπτώσεις συνταξιούχων.
Σημειώνεται ότι τα δώρα στις επικουρικές καταργήθηκαν εντελώς, κάτι που σημαίνει ότι οι συνταξιούχοι έχασαν δύο συντάξεις σε ετήσια βάση. Επίσης οι μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις που επιβλήθηκαν το 2012 αφορούσαν όλους τους συνταξιούχους που λαμβάνουν κάποια μορφής επικούρηση (περίπου 1,2 εκατ. δικαιούχοι), καθώς είχαν επιβληθεί από το πρώτο ευρώ.
Πιο αναλυτικά, οι δικαιούχοι χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:
* Τα κομμένα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα αφορούν όλους τους συνταξιούχους, δηλαδή 2,5 εκατ. άτομα.
* Υπολογίζεται ότι πάνω από 200.000 συνταξιούχοι είχαν ήδη προσφύγει δικαστικά πριν από την ψήφιση του σχετικού νόμου το περασμένο καλοκαίρι (ν. 4734/2020). Αυτό σημαίνει ότι, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται, διατηρούν το δικαίωμα να συνεχίσουν τις δίκες τους μέχρι να ολοκληρωθούν και να εκδοθούν οριστικές και τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις για τα αναδρομικά δώρων και επικουρικών.
* Υπάρχουν λίγες χιλιάδες συνταξιούχοι που προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη μετά τη νομοθετική διάταξη του καλοκαιριού του 2020. Πρόκειται για διάταξη που στην ουσία απαγορεύει σε όσους εισέπραξαν τα αναδρομικά των κύριων συντάξεων να προσφύγουν για τις επικουρικές και τα δώρα. Τώρα μένει να κριθεί και η συνταγματικότητα αυτής της διάταξης.

Από 800 έως 3.000 ευρώ για περικοπές

Τα ποσά που διεκδικούνται έχουν ως αφετηρία τα 800 ευρώ το έτος για όσους έχασαν μόνο τα δώρα. Μπορεί, όμως, να φθάσουν έως και τα 2.000 ευρώ ετησίως για χαμηλοσυνταξιούχους από ΙΚΑ, ΕΤΑΑ, τράπεζες ή και Δημόσιο που είχαν το 2012 εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μικτά.
Σε αυτή την κατηγορία πρέπει να προστεθούν και όσοι συνταξιούχοι από ΙΚΑ, ΕΤΑΑ, τράπεζες, Δημόσιο είχαν το 2012 εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα πάνω από 1.000 ευρώ μικτά. Αυτή η κατηγορία συνταξιούχων έλαβε πέρσι τον Οκτώβριο τα αναδρομικά που προέκυψαν για τις περικοπές στις κύριες. Όμως τώρα ενδέχεται να δικαιωθούν επιπλέον από 800 έως και 3.000 ευρώ ο καθένας για περικοπές σε επικούρηση και σε δώρα.