Ηρεμα… νερά θα επικρατήσουν όπως όλα δείχνουν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τους επόμενους μήνες
το χθεσινό τετ α τετ του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έλιωσαν οι πάγοι, ωστόσο οι διαφορές σε θέματα μείζονος σημασίας παραμένουν.
Ελληνοτουρκικά: Όλα δείχνουν… ήρεμο καλοκαίρι
Ηρεμα… νερά θα επικρατήσουν όπως όλα δείχνουν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τους επόμενους μήνες, καθώς η Άγκυρα επιθυμεί να κλείσει μέτωπα. Κατά τη χθεσινή συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έλιωσαν οι πάγοι, ωστόσο οι διαφορές σε θέματα μείζονος σημασίας παραμένουν.
Σε αυτή τη φάση γίνεται προσπάθεια να προωθηθεί μία θετική ατζέντα και να αποκατασταθεί η τρωθείσα εμπιστοσύνη. Αδιαμφισβήτητα οι προσπάθειες της Άγκυρας να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό (όπως φάνηκε με τα γεγονότα στον Έβρο το Μάρτιο του 2020) αλλά και οι ευρύτερες κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο (για παράδειγμα η «πορεία» του Oruc Reis πέρσι) είχαν οδηγήσει σε τεταμένες σχέσεις.
Τώρα επιχειρείται ένα «μορατόριουμ» και η Αθήνα θέλει να … τεστάρει το κατά πόσο είναι ειλικρινείς οι προθέσεις της γειτονικής χώρας. Η προσπάθεια αυτή θα προχωρήσει βήμα – βήμα, ωστόσο υπάρχει αμοιβαία κατανόηση πως δεν μπορεί να επαναληφθεί η ένταση του 2020.
Με δεδομένο άλλωστε πως ο Τούρκος πρόεδρος έχει ανοίξει πολλά μέτωπα, φαίνεται πως είναι έτοιμος να αποφύγει νέες εστίες έντασης και να φορέσει το «δυτικό» κουστούμι. Δεν είναι τυχαίο πως στη χθεσινή συνέντευξη τύπου o Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σημείωσε ότι το 2021 θα είναι μία ήρεμη χρονιά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώ εστίασε στην απευθείας επικοινωνία με τον Έλληνα πρωθυπουργό.
Σύμφωνα με πληροφορίες το κλίμα στο χθεσινό ραντεβού των δύο ηγετών ήταν καλύτερο σε σχέση με τα προηγούμενα «τετ α τετ» το 2019 , ενδεχομένως επειδή αυτή η συνάντηση ήταν σε στενό κύκλο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ότι ο Τούρκος πρόεδρος επέλεξε ως μεταφραστή έναν εκ των στενότερων συνεργατών του τον Ιμπραήμ Καλίν, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε να είναι παρούσα και η διπλωματική του σύμβουλος Ελένη Σουρανή.
Ουσιαστικά στη χθεσινή συνάντηση υπήρξε συμφωνία ότι θα πρέπει να αποφευχθεί η ένταση ανάμεσα στις δύο πλευρές παρά τις διαφορές που υπάρχουν σε μία σειρά ζητημάτων με κυριότερο αυτό των θαλασσίων ζωνών. Ωστόσο αποφασίστηκε σε αυτή τη φάση να προχωρήσουν τα … εύκολα θέματα.
Η λεγόμενη θετική ατζέντα – που περιλαμβάνει 25 projects κυρίως οικονομικού και εμπορικού ενδιαφέροντος- μπορεί να συμβάλει στην περαιτέρω εξομάλυνση των σχέσεων. Μάλιστα τα θέματα αυτά θα συζητηθούν εκ νέου από τους υφυπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας Κώστα Φραγκογιάννη και Τουρκίας Σεντάτ Ονάλ, που θα συναντηθούν στην Αττάλεια (στην σύνοδο κορυφής της Διαδικασίας Συνεργασίας Χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης).
Πού μπορούν να γίνουν βήματα προόδου
Βήματα προόδου μπορούν να γίνουν και στο μεταναστευτικό, υπό την προϋπόθεση πως η Τουρκία θα κάνει μια κίνηση καλής θέλησης. Για παράδειγμα θα μπορούσε να δεχθεί τους 1.450 μετανάστες, των οποίων τα αιτήματα ασύλου έχουν απορριφθεί τελεσίδικα από τις ελληνικές αρχές. Το ελληνικό αίτημα για τις επιστροφές εκκρεμεί από τον περασμένο Ιανουάριο, ενώ έχει παρέμβει επ’ αυτού και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε κάθε περίπτωση το επόμενο διάστημα θα είναι… δοκιμαστικό, καθώς θα φανεί αν η Τουρκία θα αποφύγει έναν νέο γύρο προκλητικών ενεργειών. Την επόμενη εβδομάδα – και συγκεκριμένα στις 24 και 25 του μήνα – θα γίνει η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. όπου θα συζητηθούν εκ νέου οι ευρωτουρκικές σχέσεις.
Η θέση της Αθήνας για το θέμα αυτό παραμένει σταθερή, καθώς λέει «ναι» σε μια θετική ατζέντα που θα ξεδιπλωθεί όμως «κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο». Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί πως δεν θα γίνουν βήματα πίσω από την Άγκυρα.
Παράλληλα η ελληνική πλευρά «κοιτά» και στα κράτη της ευρύτερης περιοχής, όπως φαίνεται και από τον κύκλο επαφών του πρωθυπουργού. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε χθες με τον Αλβανό ομόλογο του Έντι Ράμα, με την ατζέντα να περιλαμβάνει μια σειρά θεμάτων. Μάλιστα συζητήθηκε πως μετά τις εκλογές στην Αλβανία, οι δύο χώρες είναι έτοιμες να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις για τη συνομολόγηση συνυποσχετικού σχετικά με την παραπομπή της Οριοθέτησης των Θαλασσίων Ζωνών τους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Την ερχόμενη Δευτέρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρεθεί στην Αίγυπτο, με την Άγκυρα να έχει προσπαθήσει ανεπιτυχώς τους τελευταίους μήνες να προσεγγίσει το Κάιρο.
