Το “Προσκυνηματικό Κέντρο” του Αγίου Σπυρίδωνος Πενταβρύσου Καστοριάς
Γράφει ο Γιώργος Τ. Αλεξίου
Σε μια πανέμορφη κοιλάδα ενός μικρού παραπόταμου του Αλιάκμονα, που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Πεντάβρυσο και Καλοχώρι Καστοριάς, υπάρχει μία ιδιότυπη ομάδα τριών ιερών ναών, δύο Αγιασμάτων (αγιασματικών πηγών), και δύο αιθουσών (μικρών οικοδομών), που συναποτελούν το αξιόλογο “Προσκύνημα του Αγίου Σπυρίδωνος”. Το εν λόγω Προσκύνημα είναι ως προς τα στοιχεία του μοναδικό στην εκκλησιαστική περιφέρεια τής Καστοριάς και γι΄ αυτό προσελκύει και δέχεται κατά τις ημέρες που εορτάζουν οι τρεις ναοί του, αλλά και κατ’ άλλες ημέρες του έτους, πάμπολλους ευσεβείς προσκυνητές απ’ τη γύρω περιοχή.
Ο πρώτος και σημαντικότερος απ’ τους αναφερόμενους τρεις ναούς είναι αφιερωμένος στον άγιο Σπυρίδωνα κι ένεκα τούτου το σύνολο του Προσκυνήματος, καθώς και ολόκληρη η γύρω του περιοχή φέρουν την ονομασία “ Άγιος Σπυρίδωνας”. Ο ναός αυτός είναι ρυθμού μονόκλιτης βασιλικής, έχει σχετικώς μικρές διαστάσεις και οικοδομήθηκε περί το έτος 1950. Οι φορητές εικόνες του είναι όλες σχεδόν ενδιαφέροντα έργα του ικανού λαϊκού ζωγράφου – αγιογράφου Ιωάννου Σιδέρη, που καταγόταν απ’ το Βογατσικό Καστοριάς.
Έξω και δίπλα ακριβώς απ’ το βόρειο τοίχο της ναοδομής του Αγίου Σπυρίδωνα, κι εντός περιτειχισμένου και υπόστεγου όρυγματος βάθους 2 μέτρων περίπου, βρίσκεται η κύρια αγιασματική πηγή του Προσκυνήματος, η οποία διαθέτει άφθονο νερό κι έχει αναρτημένη την εικόνα του αναφερόμενου αγίου. Επίσης, εκατέρωθεν του εν λόγω ναού, βρίσκονται δύο μικρά οικήματα (αρχονταρίκια), που κτίστηκαν για την υποδοχή και φιλοξενία των προσκυνητών. Το ένα απ’ αυτά είναι ημιτελές.
Ο δεύτερος της ομάδας των τριών ναών του Προσκυνήματος βρίσκεται 50 μέτρα περίπου ανατολικώς του Άι-Σπυρίδωνα και είναι αφιερωμένος στους αγίους Κωνσταντίνο κι Ελένη. Κι αυτός ο ναός έχει μικρές διαστάσεις και είναι ρυθμού μονόκλιτης βασιλικής. Οι εικόνες του έχουν γίνει επίσης απ΄τον αείμνηστο Ιωάννη Σιδέρη.
Ο τρίτος ιερός ναός του εξεταζόμενου Προσκυνηματικού κέντρου της Πενταβρύσου βρίσκεται πολύ κοντά στο ναό των Αγίων Κωνσταντίνου κι Ελένης και είναι αφιερωμένος στην αγία Παρασκευή. Ο ναός αυτός είναι ο αρχαιότερος της ομάδας των τριών ναών κι έχει πολύ μικρές διαστάσεις. Τελευταίως κατέστη ετοιμόρροπος απ’ τη μεγάλη υγρασία που υπάρχει στους τοίχους και στο δάπεδό του. Η υγρασία αυτή οφείλεται στο άφθονο νερό της δεύτερης αγιασματικής πηγής του Προσκυνήματος, η οποία βρίσκεται δίπλα στον εν λόγω ναό.
Κλείνοντας την σύντομη παρουσίαση του Προσκυνηματικού Κέντρου Αγίου Σπυρίδωνος Πενταβρύσου σημειώνουμε και πάλι, ότι, ως προς το είδος του (τα στοιχεία του), είναι μοναδικό στην εκκλησιαστική περιφέρεια της Καστοριάς και γι αυτό ευλόγως αναγνωρίζεται απ΄ τους ευσεβείς χριστιανούς της περιοχής ως ο πλέον ιερός τόπος αυτής και ορθώς αποτελεί το ανάλογο καύχημά τους.
