Η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας στα logistics
Του Κώστα Κετσιετζή
Σύμφωνα με την έρευνα της EY Ελλάδος, “Greece: International Freight Center”, το δυνατό χαρτί της χώρας είναι η θαλάσσια εφοδιαστική αλυσίδα. Ο Πειραιάς είναι ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα λιμάνια στην Ευρώπη και ήταν το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι στη Μεσόγειο, καθώς και το τέταρτο μεγαλύτερο στην ευρωπαϊκή ήπειρο, με βάση τον συνολικό αριθμό διακινηθέντων εμπορευματοκιβωτίων (TEUs), για το 2019 και το 2020, παρά τις δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας στο παγκόσμιο εμπόριο. Σημαντικές επενδύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το βασικό λιμάνι εισόδου για τη Βόρεια Ελλάδα και διεθνή κόμβο logistics για τις χώρες των Βαλκανίων, μετά την ιδιωτικοποίησή του το 2018.
Το ενδιαφέρον πλέον μετατοπίζεται στα περιφερειακά λιμάνια της χώρας που βρίσκονται σε διαδικασία αποκρατικοποίησης, όπως αυτά της Αλεξανδρούπολης και της Ηγουμενίτσας. Συνολικά στην Ελλάδα λειτουργούν σήμερα περισσότεροι από 25 σημαντικοί εμπορικοί λιμένες, πέντε από τους οποίους έχουν αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως λιμένες στρατηγικού ενδιαφέροντος και βασικά θαλάσσια σημεία διεπαφής του διαδρόμου Orient/Εast-Med (OEM).
Ο αδύναμος κρίκος
Τη λειτουργία της θαλάσσιας εφοδιαστικής αλυσίδας υποστηρίζει το εθνικό οδικό δίκτυο της χώρας, το οποίο έχει αναβαθμιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με την ολοκλήρωση σημαντικών έργων παραχώρησης, και μετρά πλέον περισσότερα από 2.145 χιλιόμετρα σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων.
Στον αντίποδα βρίσκεται το σιδηροδρομικό δίκτυο. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται βελτιώσεις σχεδόν αποκλειστικά στον βασικό σιδηροδρομικό άξονα Αθήνας-Θεσσαλονίκης. Τα έργα που θα κάνουν δυνατή την εν λόγω διαδρομή σε λιγότερο από τέσσερις ώρες αναμένεται να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2022 και θα ενισχύσουν τον ρόλο του σιδηροδρόμου. Ωστόσο, εκκρεμεί ακόμη η σύνδεση του δικτύου με τα λιμάνια και τα βόρεια σύνορα της χώρας, ενώ κρίσιμη σημασία αποκτά και η συντήρηση και ανάταση του υπάρχοντος δικτύου. Υπ’ αυτό το πλαίσιο, εξαιρετικής σημασίας κρίνονται τα έργα, συνολικού ύψους άνω των 3 δισ. ευρώ, που σχεδιάζει η ΕΡΓΟΣΕ τα επόμενα χρόνια, αλλά και το έργο ΣΔΙΤ που σχεδιάζει να προκηρύξει άμεσα ο ΟΣΕ για τη συντήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου.
Οι προοπτικές των αεροδρομίων
Η έρευνα αναφέρεται και στην ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών εμπορευμάτων στα ελληνικά αεροδρόμια κατά τα τελευταία χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι ότι, παρά τη μεγάλη πτώση της επιβατικής κίνησης λόγω της πανδημίας, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών έχει διατηρήσει τη δυναμική του στα εμπορευματικά δρομολόγια. Οι προοπτικές ενισχύονται από την αναβάθμιση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, και την κατασκευή του νέου αερολιμένα στο Καστέλι της Κρήτης. Σημειώνεται ότι στο aircargo αντιστοιχεί περίπου 35% του διεθνούς εμπορίου της χώρας ως προς την αξία, αλλά μόλις το 1% ως προς το βάρος.
Ανακτά το χαμένο έδαφος η αγορά 3PL
Η ελληνική αγορά παροχής υπηρεσιών logistics 3PL στην Ελλάδα αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις, ως άμεσο αποτέλεσμα της σοβαρής ύφεσης της ελληνικής οικονομίας μετά το 2009. Παρά την ανάκαμψή της μετά το 2014, η αγορά δεν έχει ακόμη καταφέρει να ανακτήσει τα προ της οικονομικής κρίσης μεγέθη, με τον κύκλο εργασιών των ελληνικών εταιρειών να καταγράφει αθροιστικό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) -2,06% μεταξύ των ετών 2008 και 2019 (αλλά με +3,55% CAGR μετά το 2014). Η συρρίκνωση της κατανάλωσης και της παραγωγής, σε συνδυασμό με την αργή ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, άσκησε μεγάλη πίεση στους Έλληνες κατασκευαστές και εμπόρους να μειώσουν τα κόστη τους, χωρίς να μειώσουν, όμως, τα επίπεδα απόδοσης και εξυπηρέτησης. Ωστόσο, έχουν γίνει πιο θετικοί ως προς την ανάθεση βασικών λειτουργιών εφοδιαστικής αλυσίδας σε τρίτους, επιτρέποντας σε αξιόπιστους 3PLPs που έχουν επενδύσει στην ποιότητα των υπηρεσιών και την καινοτομία να επεκτείνουν το μερίδιο αγοράς τους και να βελτιώσουν την απόδοσή τους.
Η ελληνική αγορά 3PL αυξήθηκε κατά 4,6% το 2019 και αναμένεται να αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,8% μεσοπρόθεσμα (έως το 2023).
Τα εμπορευματικά κέντρα
Οι σημαντικότερες αγορές logistics έχουν αναπτυχθεί γύρω από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και συνδέονται στενά με τα κύρια θαλάσσια σημεία διεπαφής της χώρας: τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με την ΕΥ, η κατασκευή του νέου κέντρου εμπορευματικών μεταφορών και logistics στο Θριάσιο Πεδίο, κοντά στον Πειραιά, θα ενισχύσει σημαντικά τις υποδομές ενδοχώρας του λιμανιού, ενώ θα διευκολύνει, επίσης, την πιθανή ανάπτυξη νέων λειτουργιών και υπηρεσιών logistics προστιθέμενης αξίας. Στην πλήρη μορφή του, το Θριάσιο θα είναι ένας από τους μεγαλύτερους χερσαίους λιμένες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Επιπλέον, το εμπορευματικό κέντρο που προβλέπεται να αναπτυχθεί στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου στη Θεσσαλονίκη, που επί του παρόντος βρίσκεται στο στάδιο προκαταρκτικής μελέτης σκοπιμότητας, αναμένεται να ενισχύσει την αποθηκευτική χωρητικότητα του τερματικού σταθμού του λιμένα και να ενισχύσει σημαντικά τις δυνατότητές του. Η πρόοδος που σημείωσε ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας έχει, επίσης, οδηγήσει στην ανάπτυξη επιχειρηματικών πάρκων αλυσίδας εφοδιασμού στη χώρα, με τις δύο πρώτες μεγάλες επενδύσεις να πραγματοποιούνται ήδη στη βιομηχανική ζώνη των Οινοφύτων και στην Ηγουμενίτσα.
