Σύγκρουση της SpaceX με την Blue Origin
Τιτανομαχία με έπαθλο το φεγγάρι εξελίσσεται στις ΗΠΑ. Ο Ελον Μασκ και ο Τζεφ Μπέζος, ιδρυτές της SpaceX και της Blue Origin αντιστοίχως, ερίζουν για τo μονοπώλιο της διαστημικής εξερεύνησης από ιδιώτες. Τις τελευταίες ημέρες, η αντιπαράθεση, που έχει τις ρίζες της στη σχεδόν ταυτόχρονη ίδρυση των δύο διαστημικών εταιρειών, στις αρχές του 2000, έλαβε νέες διαστάσεις και πρωτοφανή ένταση. Μήλον της Εριδος, το όχημα προσεδάφισης επανδρωμένων αποστολών της ΝASA στη Σελήνη.
Η συμφωνία για το διαστημικό όχημα, μεταξύ ΝΑSA και Blue Origin, εξόργισε τον Ελον Μασκ. Διατρανώνοντας την οργή του, διένειμε στο Καπιτώλιο ενημερωτικό δελτίο με το οποίο κατήγγειλε ότι η χρηματοδότηση, με 10 δισεκατομμύρια δολάρια, της εταιρείας του Μπέζος ήταν ένα «δώρο», που «έδενε τα χέρια» της ΝASA όσον αφορά την υλοποίηση των προγραμμάτων της για επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη και παρέδιδε στην Κίνα την ηγετική θέση στο Διάστημα. Ο Μπέζος δεν άφησε το γάντι να πέσει κάτω και κατήγγειλε τις αιτιάσεις του αντιπάλου του ως «ψεύδη, ψευδή, ψεύδη», ενώ περιπαικτικά αναρωτήθηκε μήπως ο Ελον Μασκ «τρέμει τον ανταγωνισμό».
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι «βαρώνοι του Διαστήματος» συγκρούονται. Παλαιότερα, είχαν αντιπαρατεθεί διεκδικώντας την εξέδρα εκτόξευσης στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι, είχαν αντιδικήσει για το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ενός πυραύλου και αντήλλαξαν βαριές κουβέντες διεκδικώντας την πρωτιά στο εγχείρημα. Αυτή τη φορά, το βλέμμα των διαστημικών μονομάχων είναι στραμμένο στον φυσικό μας δορυφόρο. Καθένας προσδοκά ότι θα μεταφέρει άνθρωπο «από τη Γη στη Σελήνη», για πρώτη φορά μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος «Απόλλων» το 1972.
Τον περασμένο μήνα, η SpaceX εξασφάλισε ένα πολύτιμο συμβόλαιο με τη NASA για την κατασκευή του διαστημικού σκάφους μεταφοράς και επιστροφής αστροναυτών στο φεγγάρι, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα «Αρτεμις». Η συμφωνία ήταν σημαντική νίκη για τον Μασκ, που κανείς, πλην των ιθυνόντων της ΝΑSA, δεν προέβλεπε αφού η Βlue Οrigin και η «χρυσή ομάδα» της (Lockheed Martin, Northrop Grumman, Draper) είχαν προβάδισμα στα αρχικά συμβόλαια για το έργο. Στην τελευταία φάση των διαγωνισμού η SpaceX κέρδισε το πολυπόθητο συμβόλαιο – έπαθλο, αφήνοντας πίσω την Βlue Οrigin και έναν ακόμα υποψήφιο, την Dynetics. Αμέσως μετά την απόφαση, οι δύο «ηττημένοι» κατήγγειλαν τη συμφωνία και προσέφυγαν στο Ελεγκτικό Συνέδριο (Government Accountability Office) των ΗΠΑ υποστηρίζοντας ότι η διαδικασία ήταν εσφαλμένη. Ο Μπέζος, όμως, δεν σταμάτησε εκεί. Αντιθέτως, κινητοποίησε το λόμπι του στο Κογκρέσο ασκώντας πιέσεις, ώστε να αναγνωριστεί ότι η NASA οφείλει να συνάψει δύο συμβόλαια για την κατασκευή του «συστήματος ανθρώπινης προσεδάφισης», του οχήματος μεταφοράς των αστροναυτών στον φυσικό μας δορυφόρο.
Η Μαρία Κάντγουελ, μέλος της Γερουσίας από το Δημοκρατικό Κόμμα και πρόεδρος της επιτροπής εμπορίου, μεταφορών και επιστημών, υιοθέτησε το αίτημα της Blue Origin και προσέθεσε τροποποίηση σε άλλο νομοσχέδιο, εξαναγκάζοντας τη ΝASA να συνάψει και δεύτερο συμβόλαιο για την κατασκευή του διαστημικού οχήματος. Το Κογκρέσο, σύμφωνα με το νομοσχέδιο «Αμερικανικής καινοτομίας και ανταγωνισμού», οφείλει να χρηματοδοτήσει αμφότερες τις κατασκευές με δέκα δισεκατομμύρια δολάρια. Η τροποποιημένη νομοθετική πρόταση βρίσκεται καθ’ οδόν προς τη Γερουσία και μετέπειτα προς τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ενώ θα πρέπει να βρεθούν και τα 10 δισ. δολάρια για τη χρηματοδότηση του έργου, κάτι δύσκολο λόγω πανδημίας.
Και νέα τροποποίηση
Το νομοσχέδιο ωστόσο δεν έφερε εκεχειρία στον πόλεμο Μπέζος – Μασκ. Την ενδεκάτη ώρα, τροποποιήθηκε ξανά, ώστε να αναφέρει ρητά ότι η διοίκηση της ΝASA δεν μπορεί να «μεταβάλει, ακυρώσει ή ανακαλέσει» το συμβόλαιο της SpaceX. Η τροποποίηση του νομοσχεδίου από την Κάντγουελ αποδεικνύει την ενίσχυση της επιρροής του Μπέζος στην Ουάσιγκτον. Οι εργαζόμενοι στην Αmazon άλλωστε αποτελούν τη βασική δεξαμενή δωρητών της Κάντγουελ όσο θα βρίσκεται στη Γερουσία, ενώ εκπροσωπεί την πολιτεία της Ουάσιγκτον, έδρα τόσο της Amazon όσο και της Blue Origin. Tα τελευταία χρόνια, η Blue Origin κάνει όλο και πιο αισθητή την παρουσία της στην αμερικανική πρωτεύουσα. Την περασμένη χρονιά δαπάνησε δύο εκατομμύρια δολάρια για την προώθηση των συμφερόντων της. Το αντίστοιχο ποσό, το 2015, δεν ξεπερνούσε τις 400.000.
Οπως ήταν αναμενόμενο, η προσαρμογή του νομοσχεδίου αποτέλεσε ακόμη μία αιτία σύγκρουσης για τους Μπέζος και Μασκ. Η Space X την κατήγγειλε, με ανακοίνωση προς τους βουλευτές, επισημαίνοντας ότι «υπονομεύει τη κυβερνητική διαδικασία προμηθειών, χαρίζοντας στον Μπέζος ένα δώρο δέκα δισεκατομμυρίων δολαρίων, παρότι η Blue Origin έχασε τον διαγωνισμό επειδή οι προτάσεις της ήταν υποδεέστερες και διπλάσιου κόστους από αυτές που κέρδισαν». Η αντεπίθεση του Μπέζος ήταν θέμα χρόνου. Στο δικό του ενημερωτικό υπόμνημα προς τους βουλευτές ανέφερε ότι «ο Ελον Μασκ διαρκώς αναφέρεται στην αξία του ανταγωνισμού, αλλά όταν πρόκειται για το “σύστημα ανθρώπινης προσεδάφισης” απαιτεί το μονοπώλιο».
Διαστημικός τουρισμός
Ο σερ Ρίτσαρντ Μπράνσον, ιδρυτής της Virgin Galactic, παρότι δεν συγκαταλέγεται στους «βαρώνους του Διαστήματος», δίνει τη δική του μάχη έναντι του Τζεφ Μπέζος. Η Virgin Galactic, όπως η Βlue Origin του Μπέζος, διεκδικούν το μερίδιο του λέοντος της διαστημικής τουριστικής αγοράς. Πρόσφατα, το διαστημόπλοιο του Μπράνσον «Space Ship Two Unity» απογειώθηκε από τη Spaceport America, τον «μελλοντικό τερματικό σταθμό» των ταξιδιωτών, στο Νέο Μεξικό, έφθασε σε ύψος 88,5 χιλιομέτρων, στα όρια του Διαστήματος, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, προτού επιστρέψει απρόσκοπτα στη Γη. Η πτήση αποτελεί ορόσημο για τη Virgin Galactic και σημαντική νίκη έναντι της Blue Origin. Οι 600 τουρίστες του Διαστήματος, που έχουν ήδη προκαταβάλει το εισιτήριό τους (250.000 δολάρια) για μία βόλτα στο… φεγγάρι, μπορούν να ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους.
