Το ΝΑΤΟ δεν μπορούσε να κλείσει τα μάτια… Έπρεπε να βομβαρδίσει τη Γιουγκοσλαβία. Άλλωστε ποιος θα του ζητούσε το λόγο ή θα το κατηγορούσε; Η Ιστορία; Μα η Ιστορία είναι το χαϊδεμένο παιδί των ισχυρών…
Τέλος πάντων ο Σάμιουελ Χάντιγκντον (πολιτικός επιστήμων, αμερικανός) το είχε θέσει αρκετά εύστοχα: «Η Δύση κυριάρχησε στον κόσμο όχι με την υπεροχή των ιδεών της ή των αξιών ή της θρησκείας, αλλά μάλλον με την υπεροχή της στην εφαρμογή οργανωμένης βίας. Οι δυτικοί συχνά ξεχνούν αυτό το γεγονός, οι μη δυτικοί, ποτέ». Και οι Σέρβοι δεν έχουν ξεχάσει ποτέ! Δεν ξέχασαν τότε που φορτώθηκαν τις ζωές τους, τους γερόντους, τα παιδιά τους στην πλάτη και απεγνωσμένα τρύπωσαν στα καταφύγια, γιατί τους βομβάρδιζαν τα αεροπλάνα του ΝΑΤΟ…
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο!
Τότε λοιπόν ήταν η πρώτη εισβολή επί ευρωπαϊκού εδάφους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να μην παραχαράσσουμε την Ιστορία και υποστηρίζουμε φληναφήματα!
Και τότε και τώρα απεχθής ο πόλεμος – για να μην παρεξηγούμεθα, επίσης – και πράξη ελεεινή. Όπως πράξεις έκνομες κι ανόσιες ήταν η εισβολή των σοβιετικών αρμάτων στη Βουδαπέστη και στην Πράγα και και και… Αλλά η επιλεκτική μνήμη των Διεθνολόγων, που ξεπήδησαν σαν τις μορχέλες – τα ανοιξιάτικα μανιτάρια και κατέκλυσαν τα τηλεοπτικά παράθυρα, αφήνοντας μαραμένους τους λοιμωξιολόγους, ε, προκαλεί ναυτία και ιστορική αηδία!
Ήχησαν οι σειρήνες λοιπόν και οι κάτοικοι του Βελιγραδίου και άλλων μεγάλων πόλεων βρήκαν καταφύγειο στα υπόγεια και κάτω από τη γη, όπου μπορούσαν να αποφύγουν τις έξυπνες βόμβες με το απεμπλουτισμένο ουράνιο, που απλώθηκε στην ατμόσφαιρα σαν λοιμός…
Οι πρώτοι στόχοι ήταν το Βελιγράδι, η Πρίστινα στο Κοσσυφοπέδιο, η Ποντγκόριτσα στο Μαυροβούνιο. Το ΝΑΤΟ, που γεννήθηκε για να υπερασπίζεται τα συμφέροντα των ισχυρών αρχόντων της Δύσης και κατ’ επίφαση για να προωθεί τη συνεργασίας μεταξύ των χωρών -μελών σε διάφορους τομείς, όπως στρατιωτικό, πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, μορφωτικό, κυρίως μορφωτικό… «υποχρεώθηκε» να βομβαρδίσει πόλεις με γυναικόπαιδα και γέροντες και άμαχους πολίτες για «να αναγκάσει τον πρόεδρο Μιλόσεβιτς να αποδεχτεί τους όρους μιας συμφωνίας για τον τερματισμό της στρατιωτικής του εκστρατείας κατά του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου, η οποία περιλάμβανε εθνοκάθαρση και δολοφονίες Αλβανών πολιτών του Κοσσυφοπεδίου».
Για την ανθρωπιστική κρίση τόσες βόμβες…
Χωρίς την υποστήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ποιος την χρειάζεται;), το ΝΑΤΟ χτύπησε με τα αεροπλάνα του στις 24 Μαρτίου, με τη δικαιολογία ότι έπρεπε να δράσει για να τερματιστεί μια ανθρωπιστική κρίση. Η αλήθεια είναι ότι συγκινούν τέτοιες ανθρωπιστικές κινήσεις… Από την άλλη πλευρά, ο «φονιάς» Μιλόσεβιτς επέμεινε ότι οι αεροπορικές επιδρομές ήταν παράνομες και οι δυνάμεις του απάντησαν στους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου.
Και μια ιστορική αναδρομή για να μπούμε στο πλαίσιο των βομβαρδισμών: Η περιοχή του Κοσσυφοπεδίου βρισκόταν στην καρδιά της σερβικής αυτοκρατορίας στα τέλη του Μεσαίωνα , αλλά κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1389 μετά την ήττα της Σερβίας στη Μάχη του Κοσσυφοπεδίου. Μέχρι τη στιγμή που η Σερβία ανέκτησε τον έλεγχο του Κοσσυφοπεδίου από την Τουρκία, το 1913, είχαν απομείνει λίγοι Σέρβοι σε μια περιοχή που είχε καταλήξει να κυριαρχείται από Αλβανούς. Το 1918, μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Κοσσυφοπέδιο έγινε επίσημα επαρχία της Σερβίας και έτσι παρέμεινε μέχρι που ο Τίτο ίδρυσε την Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας το 1945, αποτελούμενη από τα βαλκανικά κράτη της Σερβίας, της Κροατίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, του Μαυροβουνίου, της Σλοβενίας και των Σκοπίων. Ωστόσο, ο Τίτο τελικά ενέδωσε στις απαιτήσεις των Κοσοβάρων για μεγαλύτερη αυτονομία και μετά το 1974 το Κοσσυφοπέδιο λειτούργησε ως ανεξάρτητο κράτος σε όλα εκτός από το όνομα.
Κι αρχίζουν οι αντιπαραθέσεις
Οι Σέρβοι άρχισαν να δυσφοούν για την αυτονομία του Κοσσυφοπεδίου, η οποία του επέτρεψε να ενεργεί ενάντια στα σερβικά συμφέροντα, και όταν το 1987 ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς εξελέγη αρχηγός του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σερβίας υποσχέθηκε να επαναφέρει τη σερβική κυριαρχία στο Κοσσυφοπέδιο. Το 1989, ο Μιλόσεβιτς έγινε πρόεδρος της Σερβίας και κινήθηκε γρήγορα προς την υπόθεση του Κοσσυφοπεδίου, αφαιρώντας την αυτονομία του, ενώ το 1990 έστειλε στρατεύματα για να διαλύσουν την κυβέρνησή του. Εν τω μεταξύ, ο σερβικός εθνικισμός οδήγησε στη διάλυση της γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας το 1991 και το 1992 η βαλκανική κρίση επιδεινώθηκε και μετατράπηκε σε εμφύλιο πόλεμο.
Ο μαχητικός Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου (UCK) εμφανίστηκε το 1996 και άρχισε να επιτίθεται στη σερβική αστυνομία στο Κοσσυφοπέδιο. Με την απόκτηση όπλων από την Αλβανία, ο UCK ενίσχυσε τις επιθέσεις του το 1997, προκαλώντας μεγάλη επίθεση από τα σερβικά στρατεύματα εναντίον της περιοχής Ντρένικα, που ελεγχόταν από τους αντάρτες, τον Φεβρουάριο – Μάρτιο του 1998. Δεκάδες άμαχοι σκοτώθηκαν και η στρατολόγηση στον UCK αυξήθηκε. Τον Ιούλιο, ο UCK εξαπέλυσε επίθεση σε ολόκληρο το Κοσσυφοπέδιο, καταλαμβάνοντας τον έλεγχο σχεδόν της μισής επαρχίας προτού νικηθεί από σερβική αντεπίθεση το καλοκαίρι. Τα σερβικά στρατεύματα έδιωξαν χιλιάδες Αλβανούς από τα σπίτια τους και κατηγορήθηκαν για σφαγές αμάχων του Κοσσυφοπεδίου.
Τον Οκτώβριο, το ΝΑΤΟ απείλησε τη Σερβία με αεροπορικές επιδρομές και ο Μιλόσεβιτς συμφώνησε να επιτρέψει την επιστροφή δεκάδων χιλιάδων προσφύγων. Ωστόσο, οι μάχες ξανάρχισαν σύντομα και οι συνομιλίες μεταξύ Αλβανών και Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου στο Ραμπουγιέ της Γαλλίας τον Φεβρουάριο του 1999 δεν έφεραν αποτέλεσμα. Στις 18 Μαρτίου οι ειρηνευτικές συνομιλίες στο Παρίσι, κατέρρευσαν αφού η σερβική αντιπροσωπεία αρνήθηκε να υπογράψει συμφωνία που ζητούσε την αυτονομία του Κοσσυφοπεδίου και την ανάπτυξη στρατευμάτων του ΝΑΤΟ. Δύο ημέρες αργότερα, ο σερβικός στρατός εξαπέλυσε νέα επίθεση στο Κοσσυφοπέδιο. Κι εκεί επεμβαίνει το ΝΑΤΟ…
Καταιγίδα βομβών!
Εκτός από τις σερβικές στρατιωτικές θέσεις, η αεροπορική εκστρατεία του ΝΑΤΟ είχε στόχο κυβερνητικά κτίρια και υποδομές της χώρας σε μια προσπάθεια αποσταθεροποίησης του καθεστώτος Μιλόσεβιτς. Η καταιγίδα των βομβών θα διαρκούσε 78 ημέρες, (ανάμεσά τους και η Παραμονή, αλλά κι ανήμερα τα Χριστούγεννα!) διαλύοντας τις υποδομές της Σερβίας, βυθίζοντας τη χώρα τριάντα σκοτεινά χρόνια πίσω.
Πύραυλοι Τόμαχοκ και Κρουζ, που εκτοξεύτηκαν από αεροπλανοφόρα και υποβρύχια στην Αδριατική θάλασσα και από αεροσκάφη «Β-52» έπληξαν στόχους στα περίχωρα του Βελιγραδίου όπου βρίσκονταν η αεροπορική βάση Μπατάνιτσα, ο μεγάλος επικοινωνιακός πυλώνας στο βουνό Αβάλα, η στρατιωτική ακαδημία και το Στρατιωτικό-τεχνικό Ινστιτούτο του Βελιγραδίου και επίσης άλλοι σαράντα περίπου στρατιωτικοί στόχοι σε Σερβία και Κόσοβο.
Οι βομβαρδισμοί κατά της Γιουγκοσλαβίας ήταν η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο! Κατά τη διάρκεια των έντεκα εβδομάδων τους, πραγματοποιήθηκαν 2300 αεροπορικές επιδρομές και χρησιμοποιήθηκαν 1130 πολεμικά αεροσκάφη. Από τα αεροπλάνα ρίχτηκαν συνολικά 420.000 βλήματα, πύραυλοι και βόμβες, ενώ από τα πλοία στην Αδριατική 1300 πύραυλοι. Το ΝΑΤΟ χρησιμοποίησε επίσης 37.000 βόμβες διασποράς που προκάλεσαν τους περισσότερους θανάτους μεταξύ του άμαχου πληθυσμού, όπως επίσης και βλήματα, τα οποία στην κεφαλή έφεραν απεμπλουτισμένο ουράνιο, ένα άκρως επικίνδυνο ραδιενεργό υλικό. Οι απώλειες σε ανθρώπινα θύματα ποτέ δεν έχουν εξακριβωθεί. Η κυβέρνηση της Σερβίας υπολογίζει ότι κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών σκοτώθηκαν 2500 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 1008 ήταν ένστολοι (αστυνομικοί και στρατιωτικοί), ενώ τραυματίστηκαν 12.500, μεταξύ των οποίων 2700 παιδιά.
Ανεξάρτητες πηγές, ωστόσο, που καταμετρούν και τα θύματα των βομβαρδισμών στο Κόσοβο, όπου η σερβική κυβέρνησης δεν έχει πρόσβαση, αναφέρουν ότι οι νεκροί είναι περίπου 4.000.
Η χώρα γύρισε 30 χρόνια πίσω!
Ολόκληρη η Γιουγκοσλαβία – και κυρίως η Σερβία – υπέστη τεράστιες υλικές ζημιές. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, καταστράφηκαν συνολικά 25.000 κτίρια, όλες οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, 14 αεροδρόμια, δύο διυλιστήρια, το 1/3 των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, σχεδόν όλα τα εργοστάσια της χώρας, αχρηστεύτηκαν 595 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών, 470 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων οδικών αρτηριών, 44 μεγάλες γέφυρες εκ των οποίων οι 38 καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Επίσης, σοβαρές ζημιές υπέστησαν 19 νοσοκομεία, 20 κέντρα υγείας, 18 παιδικοί σταθμοί, 69 σχολεία και 176 πολιτιστικά και θρησκευτικά μνημεία. Η σερβική κυβέρνηση εκτίμησε τις υλικές ζημιές που υπέστη η χώρα σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι βομβαρδισμοί και οι συνεχιζόμενες σερβικές επιθέσεις οδήγησαν εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου στη γειτονική Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και το Μαυροβούνιο. Πολλοί από αυτούς τους πρόσφυγες μεταφέρθηκαν με ελικόπτερο στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλα κράτη του ΝΑΤΟ. Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ έληξαν όταν η Σερβία συμφώνησε σε μια ειρηνευτική συμφωνία που ζητούσε την απόσυρση των σερβικών δυνάμεων από το Κοσσυφοπέδιο και την αντικατάστασή τους από ειρηνευτικά στρατεύματα του ΝΑΤΟ.
Υπήρξαν και αστοχίες…
Με εξαίρεση δύο Αμερικανούς πιλότους που σκοτώθηκαν σε εκπαιδευτική αποστολή στην Αλβανία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία κανένας άλλος από το ΝΑΤΟ δεν έχασε τη ζωή του στην επιχείρηση των 78 ημερών. Ωστόσο, υπήρξαν κάποιες… αστοχίες, όπως κακώς υπολογισμένοι βομβαρδισμοί, που οδήγησαν στο θάνατο αλβανών προσφύγων από το Κοσσυφοπέδιο, μελών του UCK και Σέρβων αμάχων. Το πιο πολυσυζητημένο περιστατικό ήταν η βομβιστική επίθεση στις 7 Μαΐου στην κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι, η οποία σκότωσε τρεις Κινέζους δημοσιογράφους και προκάλεσε διπλωματική κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας. Μετά τα βρήκαν… Αλλοίμονο σ’ εκείνους που χάθηκαν…
Και όλα κάποτε τελειώνουν: Στις 12 Ιουνίου, οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ κινήθηκαν στο Κοσσυφοπέδιο από τα Σκόπια. Την ίδια μέρα, ρωσικά στρατεύματα έφτασαν στην πρωτεύουσα του Κοσόβου, την Πρίστινα και ανάγκασαν το ΝΑΤΟ να συμφωνήσει σε κοινή κατοχή. Παρά την παρουσία ειρηνευτικών στρατευμάτων, οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου που επέστρεψαν αντεπιτέθηκαν στη σερβική μειονότητα του Κοσσυφοπεδίου, αναγκάζοντάς τους να καταφύγουν στη Σερβία. Κάτω από την κατοχή του ΝΑΤΟ, η αυτονομία του Κοσσυφοπεδίου αποκαταστάθηκε, αλλά η επαρχία παρέμεινε επίσημα μέρος της Σερβίας. Και η τάξη των ισχυρών αποκαταστάθηκε κι αυτή.
Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς εκδιώχθηκε από την εξουσία με λαϊκή επανάσταση στο Βελιγράδι τον Οκτώβριο του 2000 – κάτι από Ιράκ θυμίζει αυτό – αντικαταστάθηκε από τον εκλεγμένο Βόισλαβ Κοστούνιτσα, έναν μετριοπαθή Σέρβο εθνικιστή που υποσχέθηκε να επανενσωματώσει τη Σερβία στην Ευρώπη και τον κόσμο μετά από μια δεκαετία απομόνωσης.
Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς πέθανε σε φυλακή της Ολλανδίας, στις 11 Μαρτίου του 2006, κατά τη διάρκεια της δίκης του για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και για γενοκτονία. Και πολύ στενοχωρήθηκαν οι Δυτικοί, αλλά ευφράνθηκε η καρδιά τους λίγους μήνες μετά, όταν ένας άλλος εχθρός του κατεστημένου, παλιός φίλος εκείνος, ο Σαντάμ Χουσεΐν άφηνε στην κρεμάλα την τελευταία του πνοή…
Γιατί και οι δυο και ο Μιλόσεβιτς και ο Σαντάμ – μακελάρηδες κι οι δυο τους – ξέχασαν έναν βασικό κανόνα της γεωπολιτικής: Το να μην πιστεύεις στη δύναμη του ισχυρού είναι σαν να μην πιστεύεις στη βαρύτητα. Γι αυτό και γκρεμίστηκαν!
Κι όπως σοφά έγραψε ο Ηράκλειτος: «Πάντα γαρ το πυρ επελθόν κρινεί και καταλήψεται», δηλαδή όταν έρθει η φωτιά (του πολέμου), όλα θα τα κρίνει και θα τα κυριεύσει. Ο Ηράκλειτος, εκείνος του γνωστού «πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς» και τα λοιπά και τα λοιπά…
Και τα χρόνια περνούν και οι ισχυροί, όταν δεν μπορούν να νικήσουν πολεμώντας τίμια, πολεμούν άτιμα… ή βάζουν κάποιον τρίτο (το ΝΑΤΟ στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας) να πολεμήσει για εκείνους.
Και τώρα η ισχυρή Ρωσία και η αδύναμη Ουκρανία συνθλίβονται στη μέγγενη του πολέμου. Ποιος θα βγει νικητής; Μα η Ιστορία! Η Ιστορία, που έχει πεπερασμένο χρόνο παραγραφής των εγκλημάτων των νικητών δυνατών, αλλά δεν συγχωράει, όσα χρόνια κι αν κυλήσουν, τους ανίσχυρους ηττημένους. Καλή μας νύχτα!
