Τσίπρας και Ερντογάν ανέπτυξαν την πλήρη ατζέντα των διαφωνιών τους
Με ξεκάθαρο τρόπο, αλλά χωρίς εντάσεις και υψηλούς τόνους, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ταγίπ Ερντογάν έθεσαν όλα τα ανοιχτά ζητήματα που έχουν Ελλάδα και Τουρκία κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος της Τουρκίας αναφέρθηκαν στις διαφωνίες και τη διαφορετική προσέγγιση που έχουν στα «ακανθώδη» ζητήματα.
Ξεκινώντας την τοποθέτησή του, ο Αλέξης Τσίπρας επικεντρώθηκε στη Συνθήκη της Λωζάννης, σημειώνοντας ότι αυτή «αναφέρεται ρητά στα θέματα του Αιγαίου και των μειονοτήτων και μπορούμε να μιλάμε χτίζοντας μια σχέση εμπιστοσύνης».
«Υπάρχει ανάγκη να εκσυγχρονιστούν οι σχέσεις μας. Ο εκσυγχρονισμός αυτός μπορεί να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του απόλυτου σεβασμού στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λωζάννης. Οι σχέσεις μας να ανταποκρίνονται και στις ανάγκες των λαών μας», είπε ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε ότι «μιλήσαμε ανοικτά με τον Τούρκο πρόεδρο».
Στην περίοδο που διανύουμε είναι σημαντικό να ενισχύσουμε τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε μόνο στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού. Του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και του θεμέλιου λίθου των σχέσεων μας, της Συνθήκης της Λωζάνης.
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) December 7, 2017
Συνεχίζοντας ο κ. Τσίπρας μίλησε για την τουρκική παραβατικότητα στο Αιγαίο, τονίζοντας ότι «πρέπει να τερματιστεί. Οι εμπλοκές στο Αιγαίο αποτελούν κίνδυνο για τις σχέσεις μας. Δεν συνάδει με το καλό κλίμα το γεγονός ότι εν έτει 2017 επικρέμεται από πάνω μας η έννοια του casus belli».
Ανακοίνωσε, ακόμη, ότι υπήρξε συμφωνία για να αρχίσουν οι συνομιλίες για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ασφάλειας, αλλά και οι συνομιλίες για την υφαλοκρηπίδα.
Κατά την τοποθέτησή του για το προσφυγικό ο Αλέξης Τσίπρας επισήμανε ότι «οι λαοί μας δίνουν καθημερινά μαθήματα ανθρωπισμού και αλληλεγγύης απέναντι σε δυνάμεις της Ευρώπης που πιστεύουν στον αποκλεισμό και στους φράχτες».
Ο πρωθυπουργός μίλησε και για την υπόθεση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα δεν υποστηρίζει πραξικοπηματίες αλλά υπάρχει διάκριση μεταξύ των εξουσιών «συνεπώς στην Ελλάδα η δικαιοσύνη ως ανεξάρτητη και οι αποφάσεις της γίνονται απολύτως σεβαστές από όλους».
Καταλήγοντας, ο Αλέξης Τσίπρας χαρακτήρισε χρονιά-ορόσημο για την Ελλάδα το 2018, σημειώνοντας ότι «μετά από πολυετή περίοδο η χώρα βγαίνει από τα μνημόνια και έφτασε η στιγμή να συνδράμουμε ώστε να δημιουργηθεί το πιο θετικό κλίμα ανάμεσα στους δύο λαούς».
Ξανά για Λωζάννη, Αιγαίο και πραξικοπηματίες
Από την πλευρά του ο Ταγίπ Ερντογάν ξεκίνησε την ομιλία του με το ζήτημα της τρομοκρατίας τονίζοντας ότι η χώρα του κάνει μεγάλο αγώνα με τις «αιμοσταγείς συμμορίες» αναφερόμενος στο PKK και την FETO (του Φετουλάχ Γκιουλέν) και σημειώσε ότι αυτό είναι ένα θέμα το οποίο γνωρίζει καλά και η Ελλάδα.
«Αναγνωρίζουμε την υποστήριξη που μας παρείχε η Ελλάδα στο αποτυχημένο πραξικόπημα. Συζητήσαμε το θέμα έκδοσης των δέκα πραξικοπηματιών. Αυτό που είπα στον πρωθυπουργό είναι ότι αυτοί οι πραξικοπηματίες είναι δυνατόν να επιστραφούν στην Τουρκία, η οποία είναι μία χώρα που έχει καταργήσει τη θανατική ποινή, δεν είναι χώρα που γίνονται βασανιστήρια και ως εκ τούτου πιστεύω ότι η ελληνική δικαιοσύνη θα εισακούσει την έκκλησή μας» είπε Τούρκος πρόεδρος.
Ο Ταγίπ Ερντογάν αναφέρθηκε ξανά στη Συνθήκη της Λωζάννης αλλά σε πιο χαμηλούς τόνους σε σχέση με τα όσα είπε το πρωί στο Προεδρικό Μέγαρο. Ο Τούρκος πρόεδρος ανέφερε χαρακτηριστικά «τον τελευταίο καιρό υπάρχει μεγάλη συζήτηση για το θέμα της συνθήκης της Λωζάννης, μεγάλη συζήτηση περί αναδιαμόρφωσης και μεταρρύθμισης. Η Συνθήκη υπεγράφη από 11 χώρες, όπως η Ιαπωνία, η Βουλγαρία και η Αγγλία. Υπάρχουν προβλέψεις μόνο ως προς το Αιγαίο; Δεν υπάρχει τίποτα ως προς τα μειονοτικά; Σχετικά με το καθεστώς που διέπει αμφότερες τις μειονότητες; Στη Δυτική Θράκη έχουμε μουσουλμανική μειονότητα που μπορεί να είναι τουρκικής, πομακικής ή ρομά προέλευσης. Πιστεύουμε ότι στο θέμα αυτό πρέπει να γίνουν κάποιες καινούργιες σκέψεις».
Συνεχίζοντας για το ζήτημα της μειονότητας ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι «το κατά κεφαλήν ΑΕΠ φθάνει στην Ελλάδα τα 15.000 ευρώ, ενώ στη Δ. Θράκη φθάνει μετά βίας τα 2.000–2.2.00 ευρώ. Υπάρχει οικονομικό χάσμα και υπάρχει και το θέμα της μουφτείας. Ο αρχιμουφτής είναι ένας διορισθείς δημόσιος υπάλληλος. Η συνθήκη προβλέπει ότι ο επικεφαλής πρέπει να εκλέγεται. Στην Τουρκία ο οικουμενικός πατριάρχης εκλέγεται από την Ιερά Σύνοδο».
Έθεσε και ζήτημα για τα τζαμιά, ενώ αναφέρθηκε στο τζαμί των Αθηνών. Ο Ταγίπ Ερντογάν επισήμανε ότι στην Κωνσταντινούπολη δεν υπήρξε κανένα θέμα ούτε με αποκατάσταση θρησκευτικών κτιρίων ούτε με τίποτα».
Εκτενής ήταν και η αναφορά του Ταγίπ Ερντογάν στο Κυπριακό. Αφού έκανε μία αναδρομή στο σχέδιο Ανάν αφήνοντας αιχμές για την ελληνοκυπριακή στάση, ο Τούρκος πρόεδρος μίλησε για τις συνομιλίες στο Κραν Μοντάνα, επισημαίνοντας ότι «είχαμε πάλι μία συνάντηση με θέμα το Κυπριακό και ποιος ήταν ο αποχωρήσας; Και πάλι η ελληνοκυπριακή πλευρά. Εμείς θέλουμε μία δίκαιη και βιώσιμη λύση και αυτό θέλει και η ελληνική πλευρά, αλλά τίθενται θέματα τα οποία μπορούν να χαρακτηριστούν ως υπεκφυγές».
Για το Αιγαίο ο Ταγίπ Ερντογάν εξήγησε ότι τα θέματα είναι δυσεπίλυτα, αλλά θέματα που μπορούν να λυθούν με διαπραγματευτικές συνομιλίες. Σημείωσε ότι στην Αθήνα ήρθε μαζί του και ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΕΘΑ και πρόσθεσε «πρέπει να εστιάσουμε στο γεμάτο μέρος του ποτηριού. Δεν μπορούμε να κοιτάμε το παρελθόν. Πρέπει να προχωρήσουμε και να μπορέσουμε να κάνουμε τα βέβαια βήματα».
Τέλος, άφησε αιχμές κατά της Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση με βάση τη συμφωνία στο προσφυγικό, ενώ τοποθετήθηκε και για την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ για την Ιερουσαλήμ καταδικάζοντάς την.
«Δεν ζητάει αναθεώρηση ο κ. Ερντογάν»
Μετά το τέλος της ομιλίας του Τούρκου προέδρου και πριν απαντήσει σε ερώτηση για το προσφυγικό, ο Αλέξης Τσίπρας τοποθετήθηκε ξανά για το ζήτημα της Συνθήκης της Λωζάννης.
Ο πρωθυπουργός είπε με νόημα «σήμερα με τις δηλώσεις του κ. Ερντογάν συνειδητοποιώ ότι όλο το προηγούμενο διάστημα δεν έγινε απολύτως κατανοητό τι θέλει να κάνει με τη Συνθήκη. Κατάλαβα ότι δεν ζητάει την αναθεώρησή της. Και να τη ζήταγε θα έπρεπε να βρούμε την Ιαπωνία. Δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση για τα σύνορά μας που ορίζονται από αυτή τη συνθήκη».
«Είμαι λίγο μπερδεμένος σε σχέση με το αν αυτό που θέτει είναι ο εκσυγχρονισμός ή ορθή τήρηση για τη συνθήκη της Λωζάννης. Εγώ θα ήθελα να επαναλάβω το εξής. Η μουσουλμανική μειονότητα αλλά και η ελληνική μειονότητα πρέπει να αποτελέσουν μοχλό έλξης. Να μας φέρουν κοντά και όχι να μας απομακρύνουν», είπε ο Αλ. Τσίπρας και πρόσθεσε ότι «η δική μας κυβέρνησης έχει μέριμνα για τους μουσουλμάνους πολίτες, συμμερίζομαι ότι πρέπει να γίνουν βήματα σε σχέση με το βιοτικό επίπεδο. Στα ζητήματα που αφορούν τους Έλληνες πολίτες δεν είναι ζητήματα διαπραγμάτευσης μεταξύ δύο χωρών. Αυτό είναι δική μας υπόθεση και αφορά την κυβέρνησή μας».
Oι μεταρρυθμίσεις που αφορούν στη μουσουλμανική μειονότητα δεν αποτελούν ζήτημα διαπραγμάτευσης με άλλη χώρα, αλλά πρόταγμα που αφορά την Κυβέρνηση και τους Έλληνες πολίτες.
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) December 7, 2017
«Άκουσα και την τοποθέτηση για το Αιγαίο και το Κυπριακό. Θα πρέπει όμως να ξεχωρίζουμε ένα πράγμα. Είμαι 43 χρονών και 43 χρόνια το Κυπριακό είναι το κορυφαίο ζήτημα. Να σημειώσουμε όμως ότι υπάρχει και μία παράνομη εισβολή και στρατιωτική παρουσία από την Τουρκία στην Κύπρο» είπε ο Αλέξης Τσίπρας απαντώντας στον Τούρκο πρόεδρο.
Πάντως, ο πρωθυπουργός άφησε και αιχμές κατά της τουρκικής στάσης στο θέμα των θρησκευτικών ελευθεριών, σημειώνοντας ότι γίνονται έργα αποκατάστασης σε πολλά τζαμιά της χώρας, αλλά υπογράμμισε ότι δεν έχουν γίνει ορθόδοξες λειτουργίες στους χώρους αυτούς, όπως έχει συμβεί τον τελευταίο καιρό στην Αγιά Σοφιά.
Ο πρωθυπουργός, πάντως, ρωτήθηκε και για το θέμα της αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ. Για το ακανθώδες αυτό ζήτημα απάντησε ότι η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί πως η απόφαση δεν συμβάλει στην προϋπόθεση της ειρήνης σε μια περιοχή που ήδη φλέγεται από εντάσεις.
«Αν μας δίνεται η άδεια διατυπώνουμε την άποψή μας»
Στη συνέχεια ο Ταγίπ Ερντογάν μίλησε εκ νέου για το ζήτημα της Δυτικής Θράκης, αλλά άφησε και σαφείς αιχμές. «Στη δυτική Θράκη το ζήτημα του αρχιμουφτή κατά τη γνώμη μου συνιστά μία σοβαρή πληγή και πιστεύω ότι ο αξιότιμος πρωθυπουργός θα μεριμνήσει. Βεβαίως αυτό είναι σαφές ότι αποτελεί ένα εσωτερικό θέμα της χώρας. Δεν διαφωνούμε, αλλά άμα μας δίνεται η άδεια προφανώς μπορούμε να διαπιστώσουμε την παράκλησή μας» είπε χαρακτηριστικά.
Ο Τούρκος πρόεδρος ανταπάντησε στον Αλέξη Τσίπρα σχετικά με τα όσα είπε νωρίτερα για το Κυπριακό, σημειώνοντας ότι «προφανώς λόγω του νεαρού της ηλικίας του εξανίσταται, αλλά εγώ έχω συνηθίσει και βλέπω ότι η πείρα που αποκόμισα από την ενασχόλησή μου είναι πολύτιμη και μπορώ με μεγάλη άνεση να παρέχω τις σχετικές πληροφορίες και σχετικά έγγραφα, προκειμένου να φτάσουμε στην επίλυση για το Κυπριακό».
Οι ΗΠΑ διαφωνούν με τον Ερντογάν για τη Λωζάννη
Άμεση ήταν η απάντηση των Ηνωμένων Πολιτειών με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, λίγα λεπτά μετά το πέρας της κοινής συνέντευξης Τύπου Τσίπρα-Ερντογάν, να ανακοινώνει ότι διαφωνεί με τον Τούρκο πρόεδρο για τα θέματα που θέτει αναφορικά με τη Συνθήκη της Λωζάννης.
Αντίδραση Λευκωσίας για τις δηλώσεις Ερντογάν
Η δήλωση του Ερντογάν, για τη Συνθήκη της Λοζάνης «σίγουρα δεν ήταν μια δήλωση προς την ορθή κατεύθυνση, λαμβάνοντας υπόψη και τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης και γενικότερα την προσέγγιση της διεθνούς κοινότητας στη Συνθήκη», εξέφρασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης. Ο κ. Χριστοδουλίδης είπε, ότι πρώτα πρέπει να αναμένονται τα αποτελέσματα της επίσκεψης, ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να εξαγάγει κάποια συμπεράσματα.
Πρόσθεσε ότι την ερχόμενη βδομάδα ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, θα βρίσκεται στις Βρυξέλλες για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και θα έχει συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό για να ενημερωθεί, συγκεκριμένα και λεπτομερώς, για όλα όσα θα συζητηθούν. Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος επεσήμανε, ότι είναι κοινή η θέση Ελλάδας-Κύπρου, ότι «πρέπει να υπάρξει προεργασία Αθήνας- Άγκυρας για το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων για να διαφανεί, εάν υπάρχει η αναγκαία υποδομή για σύγκληση νέας διάσκεψης για την Κύπρο, η οποία να έχει πραγματικές πιθανότητες θετικής κατάληξης».
Προεδρική κόντρα Παυλόπουλου-Ερντογάν
Νωρίτερα, κατά τη συνάντησή του με τον Προκόπη Παυλόπουλο, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε σφοδρή αντιπαράθεση on camera, η οποία προκάλεσε αίσθηση εντός και εκτός Ελλάδας.
Ο Τούρκος πρόεδρος μίλησε έθεσε ανοικτά ζήτημα για τη Συνθήκη της Λωζάννης με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να του απαντά ότι είναι αδιαπραγμάτευτη και να ξεκαθαρίζει ότι «Η ερμηνεία του Δικαίου είναι αυτή που επιτρέπει την προσαρμογή στα σύγχρονα δεδομένα. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται και όροι που οδηγούν σε παρεξηγήσεις. Ισχύει ως έχει, δεν αφήνει περιθώρια για “γκρίζες ζώνες”, ρυθμίζει τα θέματα με τις αντίστοιχες μειονότητες, καθορίζοντας ότι στην Ελλάδα υπάρχει θρησκευτική, μουσουλμανική μειονότητα, της οποίας τα δικαιώματα γίνονται απολύτως σεβαστά».
Για το ζήτημα τοποθετήθηκε και το Μέγαρο Μαξίμου με κυβερνητικό αξιωματούχο να εκφράζει τη στήριξη της κυβέρνηση στον κ. Παυλόπουλο και να επισημαίνει ότι εξέφρασε τις πάγιες ελληνικές θέσεις.
