Κορονοϊός: Χρήσιμες συμβουλές καθημερινότητας

Του Νίκου Κατσαρού*

Η νέα νόσος του αναπνευστικού συστήματος, COVID-19 οφείλεται σε μόλυνση από ένα νέο τύπο κορονοϊού, του SARS-CoV-2. Οι τρόποι μετάδοσης της νόσου COVID-19 σχετίζονται στενά με αυτόν άλλων γνωστών κορονοϊών. Οι διαφορετικοί τύποι αυτών των κορονοϊών συνήθως προκαλούν συμβατικά κρυολογήματα στους ανθρώπους, ο νέος ιός όμως μεταδίδεται πιο γρήγορα και προσβάλει κυρίως ηλικιωμένα άτομα με υποκείμενα νοσήματα, καθώς επίσης περισσότερο τους άνδρες και λιγότερο τις γυναίκες.

Τα κύρια όργανα, στόχοι του κορονοϊού στον άνθρωπο, είναι τα όργανα του αναπνευστικού συστήματος. Η πιο σημαντική μέθοδος μετάδοσης είναι η «μόλυνση με σταγονίδια», με την οποία οι κορονοϊοί μεταφέρονται από ανθρώπους στον αέρα μέσω σταγονιδίων και στη συνέχεια εισπνέονται. Επίσης, παθογόνα που βρίσκονται στα χέρια, μπορούν να εισέλθουν μέσω της μύτης, του στόματος ή των ματιών, και να οδηγήσουν σε μόλυνση.

Επί του παρόντος δεν υπάρχουν περιπτώσεις οι οποίες να έχουν δείξει ότι άνθρωποι έχουν μολυνθεί με τον νέο τύπο κορονοϊού με άλλο τρόπο, όπως μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων ή μέσω επαφής με μολυσμένα ρούχα. Δεν υπάρχουν επίσης γνωστές αναφορές για άλλους κορονοϊούς σχετικά με λοιμώξεις που να οφείλονται σε τρόφιμα ή σε επαφή με υφασμάτινες επιφάνειες.

Η μετάδοση μέσω λείων μολυσμένων επιφανειών όπως πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, όπου ο κορονοϊός παραμένει μέχρι τρεις ημέρες ή χαρτόνι όπου ο ιός παραμένει μέχρι 24 ώρες, ή χάλκινα σκεύη όπου παραμένει μέχρι 3 ώρες, είναι παρόλα αυτά δυνατή, μέσω μολύνσεων με τα χέρια που στην συνέχεια ακούμπησαν το πρόσωπο.

Τρόφιμα

Mε τα έως τώρα δεδομένα ο κορονοϊός δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω μολυσμένων τροφίμων, όμως πρέπει να τηρούνται οι γενικοί κανόνες καθημερινής υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι, καθώς και κανόνες υγιεινής κατά το χειρισμό των τροφίμων. Δεδομένου ότι ο κορονοϊός είναι ευαίσθητος σε θερμοκρασίες πάνω από 63 βαθμούς Κελσίου, ο κίνδυνος μόλυνσης αποτρέπεται με το μαγείρεμα των τροφίμων.

Μέχρι στιγμής επίσης, δεν υπάρχουν ενδείξεις μόλυνσης μέσω της κατανάλωσης τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των κατεψυγμένων τροφίμων. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να συμμορφώνεστε απολύτως με τους γενικούς κανόνες υγιεινής κατά την προετοιμασία των τροφίμων.

Οι κορονοϊός μπορεί γενικά να επιμολύνει τα μαχαιροπίρουνα ή τα πιάτα, όπως προφανώς και άλλες επιφάνειες, μέσω φταρνίσματος ή βήχα από προσβεβλημένο άτομο άμεσα πάνω τους, και μπορεί να επιβιώσει σε αυτές τις στέρεες επιφάνειες για το παραπάνω αναφερόμενο χρονικό διάστημα. Μια επιδερμική μόλυνση θα μπορούσε να είναι δυνατή, εάν ο ιός μεταδοθεί μέσω μαχαιροπίρουνων ή των πιάτων στα χέρια και από εκεί στο στόμα, την μύτη ή τα μάτια. Παρόλο που δεν έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα καμία μόλυνση με τον κορονοϊό μέσω αυτής της οδού μετάδοσης, εν τούτοις επειδή δεν γνωρίζουμε επακριβώς την συμπεριφορά του κορονοϊού, γιαυτό λαμβάνονται τα αυστηρά αυτά προληπτικά μέτρα απολύμανσης.

Απορρυπαντικά

Το γενετικό υλικό του κορονοϊού, επικαλύπτεται από ένα στρώμα λίπους, έτσι είναι ευαίσθητος σε ουσίες που διαλύουν το λίπος, όπως οι αλκοόλες ή απορρυπαντικοί παράγοντες, που περιέχονται σε σαπούνια και απορρυπαντικά πιάτων κλπ και μπορούν να βλάψουν την επιφάνεια του ιού καθιστώντας τον ανενεργό. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν τα πιάτα πλένονται και στεγνώνουν σε πλυντήριο πιάτων σε θερμοκρασία 60 βαθμών Κελσίου ή υψηλότερη. Όλα τα συνήθη μέτρα και οι κανόνες υγιεινής για την προστασία από τον κορονοϊό στις εγκαταστάσεις φροντίδας ηλικιωμένων, βοηθούν κατά της μετάδοσης της COVID-19.

Κοινωνική αποστασιοποίηση

Ένας βασικός τρόπος για να αποφευχθεί η εξάπλωση του κορονοϊού είναι να τηρηθεί απόσταση των 2 μέτρων μακριά από άλλους ανθρώπους. Γενικά, ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σταγονιδίων από μολυσμένα άτομα που φτερνίζονται, βήχουν ή από τα χνώτα. Μια τέτοια «κοινωνική αποστασιοποίηση» αποτελεί την κύρια στρατηγική σε οποιαδήποτε κατάσταση εκτός του σπιτιού. Επίσης, μπορείτε να πηγαίνετε για ψώνια όταν δεν υπάρχει πολλή κίνηση. Πάρτε αντισηπτικό μαζί σας. Χρησιμοποιήστε το για να σκουπίσετε τα χέρια σας και το καλάθι πριν και μετά το κατάστημα.

Χρησιμοποιήστε μια πιστωτική ή χρεωστική κάρτα. Επίσης, χρησιμοποιήστε το δικό σας στυλό για να υπογράψετε τις αποδείξεις. Μόλις γυρίσετε σπίτι πλύνετε σχολαστικά τα χέρια σας και τις επιφάνειες της κουζίνας που χρησιμοποιήσατε.

Φρούτα – Λαχανικά

Δεν υπάρχουν μέχρι τώρα στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι ο άνθρωπος μπορεί να νοσήσει από την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, παρόλο που ο ιός μπορεί να βρεθεί σε αυτά αν έχει επιμολυνθεί από άτομο που νοσεί. Επομένως, αυτό που προτείνεται να κάνετε είναι να τηρείτε τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής.

Επίσης, επειδή ο κορονοϊός προέρχεται από μια οικογένεια ιών που απενεργοποιείται με το σαπούνι και χλιαρό νερό, το πλύσιμο των φρούτων και των λαχανικών σας με σαπούνι και νερό πρέπει να εξαλείφει τον κορονοϊό, αλλά και κάθε ζωντανό ιό. Όπως όμως έχει ήδη επισημανθεί, δεν έχει παρατηρηθεί μετάδοση της νόσου μέσω της κατανάλωσης τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων και των φρούτων και των λαχανικών.

Θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε σαπούνι πιάτων σε πλαστικό, γυαλί και μέταλλο. Μετάδοση του ιού μέσω αυτής της οδού δεν έχει παρατηρηθεί. Αν αυτό δεν είναι πρακτικό, πλύνετε καλά τα χέρια σας αφού βγάλετε όλη τη συσκευασία, συμπεριλαμβανομένων των χαρτοκιβωτίων και των περιεκτών. Τέλος, πλύνετε τα χέρια σας, τον πάγκο και άλλες επιφάνειες που έχετε αγγίξει. Κάνετε αυτό αφού έχετε αποθηκεύσει κατάλληλα τα τρόφιμα.

Διατροφή

Μπορείτε να «ενισχύσετε» το ανοσοποιητικό σας σύστημα μέσω της διατροφής, αν και κανένα συγκεκριμένο τρόφιμο ή συμπλήρωμα διατροφής δεν θα σας εμποδίσει να μολυνθείτε από τον κορονοϊό ή να αντιμετωπίσετε τον ιό εάν νοσείτε. Η καλή πρακτική υγιεινής παραμένει το καλύτερο μέσο αποφυγής μόλυνσης. Μέχρι σήμερα, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων δεν έχει εγκρίνει κανένα ισχυρισμό υγείας για τρόφιμο ή συστατικό τροφίμου που να φέρει την επισήμανση ότι προστατεύει από τη μόλυνση.

Υπάρχουν πολλά θρεπτικά συστατικά που εμπλέκονται στην κανονική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, έτσι ώστε να ενθαρρύνουμε τη διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής για να υποστηρίξουμε την ανοσοποιητική λειτουργία (περιλαμβάνουν χαλκό, φυλλικό οξύ, σίδηρο, σελήνιο, ψευδάργυρο και βιταμίνες Α, Β6, Β12, C και D). Δεν συνιστάται κανένα τρόφιμο σε σχέση με το άλλο, αλλά ενθαρρύνεται η κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων της Μεσογειακής Δίαιτας για να διατηρήσουμε μια ισορροπημένη διατροφή.

Μέχρι τότε και δεδομένου ότι καθημερινά μαθαίνουμε όλο και περισσότερα για τον κορονοϊό, «μένουμε σπίτι» και τηρούμε αυστηρά τους κανόνες υγιεινής.

*Ο κ. Κατσαρός είναι Διευθυντής Τμήματος Διατροφολογίας & Διαιτολογίας New York College, π. Πρόεδρος ΕΦΕΤ, π.Πρόεδρος της Ένωσης Ελλή­νων Χημικών και Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ