H «δολοφονική» ομίχλη του Λονδίνου που σκότωσε το 1952, σχεδόν 10.000 ανθρώπους. Σκηνές χάους και θανάτου με εγκληματίες στη μέση του δρόμου που εξαφανίζονταν μέσα στην ομίχλη
Ξημέρωνε η 5η Δεκεμβρίου του 1952 και το Λονδίνο είχε καλυφθεί από ένα τεράστιο φωτοχημικό νέφος. Η ομίχλη σίγουρα δεν ήταν ασυνήθιστη για την πρωτεύουσα της Μεγάλης Βρετανίας, καθώς δεν ήταν η πρώτη φορά πνιγόταν από αιθαλομίχλη. Αυτή τη φορά όμως η κατάσταση ήταν αποπνικτική.
Μέχρι το επόμενο πρωινό η κατάσταση είχε επιδεινωθεί. Είχε μεσολαβήσει ένα ψυχρό βράδυ, κατά το οποίο χιλιάδες Λονδρέζοι αναγκάστηκαν να ανάψουν τις σόμπες τους καίγοντας κάρβουνο με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν ένα τοξικό περιβάλλον. Κι αυτό γιατί συγκεντρώθηκαν στην ατμόσφαιρα, οξείδιο του αζώτου, μονοξείδιο του άνθρακα, υδρογονάνθρακες και προϊόντα των αντιδράσεών τους.
Σε κανονικές συνθήκες το πρόβλημα δε θα ήταν μεγάλο καθώς ο καπνός θα διασκορπιζόταν. Όμως τις μέρες που δημιουργήθηκε το φωτοχημικό νέφος παράλληλα σχηματίστηκε και ένας αντικυκλώνας. Έτσι ο καπνός δεν διασκορπιζόταν, ενώ ο ζεστός αέρας που έβγαινε από τις καμινάδες σπιτιών και σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας παγιδευόταν στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, προκαλώντας μια θανάσιμη παγίδα.
H χειρότερη ομίχλη
«Το Λονδίνο υποφέρει από τη χειρότερη ομίχλη των τελευταίων ετών», έγραφε ο Guardian. Η Telegraph περιέγραφε καθημερινά τις επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Στους δρόμους προκλήθηκαν τεράστιες ουρές κίνησης, τα τρένα ακινητοποιήθηκαν. «Χιλιάδες πολίτες δεν έπαιρναν γάλα». Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των βρετανικών εφημερίδων 500 αεροπλάνα άλλαξαν τα δρομολόγια τους. Η συμφωνική ορχήστρα του BBC ακύρωσε μια ζωντανή εμφάνιση, που είχε προγραμματίσει ενώ μία άλλη συναυλία ακυρώθηκε επειδή ο πιανίστας εξαιτίας της ομίχλης, χάθηκε.
Προβλήματα προκλήθηκαν και στην κίνηση των ασθενοφόρων. Χρειάζονταν πέντε ή έξι φορές παραπάνω από το συνηθισμένο χρόνο για να μεταφέρουν περιστατικά στα νοσοκομεία, περιέγραφε χαρακτηριστικά η Telegraph. Δύο γυναίκες από τις καθυστερήσεις γέννησαν μέσα στα ασθενοφόρα.
Το δελτίο καιρού περιέγραφε την κατάσταση με μια αισιόδοξη ματιά. «Αρχικά η ομίχλη εξαπλώνεται, έρχονται όμως φωτεινότερες περίοδοι», περιέγραφε.
Οι μέρες περνούσαν και η κατάσταση όλο και χειροτέρευε. Το υπουργικό συμβούλιο πίεζε τον Τσώρτσιλ να λάβει άμεσα μέτρα αλλά ο γηραιός πολιτικός απαντούσε ότι η ομίχλη θα φύγει μόνη της. Για άλλη μια φορά αμφισβητήθηκε έντονα και τόσο στην κυβέρνηση όσο και στο κόμμα συζητούσαν την παραίτησή του αλλά κανείς δεν τολμούσε να το προτείνει. Άλλωστε ήταν ο πατέρας της νίκης.
Όμως το νέφος δεν έφευγε και το χάος είχε γίνει κομμάτι της καθημερινότητας. Ο εφιάλτης καθημερινά γινόταν χειρότερος. Το θανατηφόρο νέφος προκάλεσε 4.000 θανάτους. Σχεδόν 100.000 περιστατικά μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία με σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Τα περισσότερα θύματα ήταν παιδιά, ηλικιωμένοι και άτομα που ανήκαν σε ευπαθείς ομάδες. Εκτός από αναπνευστικά προβλήματα κάτοικοι του Λονδίνου υπέφεραν από ερεθισμούς στα μάτια και τάσεις λιποθυμίας.
Οι διαρρήκτες εκμεταλλεύτηκαν την ομίχλη
Το φωτοχημικό νέφος του Λονδίνου διήρκησε από τις 5 έως τις 9 Δεκεμβρίου. Την τελευταία ημέρα που το νέφος κάλυπτε την βρετανική πόλη, η ομίχλη είχε φτάσει στα χειρότερα επίπεδα της, κάτι που εκμεταλλεύτηκαν επιτήδειοι στους δρόμους. Κλέφτες και ληστές ρήμαξαν σπίτια και τράπεζες. Η Telegraph σημείωνε ότι καταγράφηκαν πάνω από 100 διαρρήξεις σε όλη την πόλη.
Παράλληλα έγιναν καταγγελίες και για επιθέσεις στους δρόμους. Μία από τις χαρακτηριστικές ήταν η επίθεση με μαχαίρι από έναν άγνωστο σε μία 16χρονη στη μέση του δρόμου. Ο δράστης εξαφανίστηκε και δεν μπόρεσε ποτέ κανείς να τον βρει μέσα στην ομίχλη. Στις εφημερίδες αναφέρθηκε και η περίπτωση ενός 52χρονου δικαστή, ο οποίος από την ομίχλη τυφλώθηκε στο σταθμό «Liverpoll Station».
Η ομίχλη ήταν χειρότερη και από χολέρα
Πρόσφατες έρευνες αναφέρουν ότι ο πραγματικός αριθμός των θανάτων πλησίασε τους 10.000. Οι επιπτώσεις του θανατηφόρου νέφους συγκρίθηκαν ακόμη και με τους θανάτους που είχε προκαλέσει η εξάπλωση της χολέρας στο Λονδίνο τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, ο Guardian έγραφε ότι η αύξηση των θανάτων την επόμενη εβδομάδα της εμφάνισης του νέφους ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη χειρότερη εβδομάδα της χολέρας το 1886.
Οι χιλιάδες θάνατοι επέβαλλαν επιτακτικά μέτρα από την βρετανική κυβέρνηση. Έτσι απαγόρευσε τη λειτουργία των τζακιών μέσα στην πόλη και ψήφισε τον νόμο «Clean Air Act». Σύμφωνα με αυτόν οι κάτοικοι μπορούσαν να χρησιμοποιούν στα σπίτια τους μόνο άκαπνα καύσιμα, ενώ όσοι σταθμοί ενέργειας υπήρχαν μέσα στις πόλεις έπρεπε να μεταφέρουν τις δομές τους έξω από αυτές.
Η αιτία της θανατηφόρας ομίχλης
64 χρόνια μετά τη δολοφονική ομίχλη του Λονδίνου ερευνητική ομάδα πανεπιστημίου A&M του Τέξας αποκάλυψαν την αιτία του θανατηφόρου φωτοχημικού νέφους. Οι ερευνητές μέσα από μετρήσεις που έκαναν στην ομίχλη της Κίνας συμπέραναν ότι το διοξείδιο του αζώτου μετατρέπει το διοξείδιο του θείου σε θανατηφόρο θειικό οξύ. Το θειικό οξύ συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη δημιουργία ομίχλης. Όμως σύμφωνα με τους επιστήμονες η διαδικασία επιταχύνθηκε μέσω του διοξειδίου του αζώτου που προκλήθηκε από την καύση του άνθρακα.
«Ένα άλλο βασικό στοιχείο κατά τη μετατροπή του διοξειδίου του θείου σε θειικό οξύ αποτελούν τα όξινα σωματίδια που αναστέλλονται κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Η φυσική ομίχλη που σχηματίστηκε τότε περιείχε μεγάλα σωματίδια και το οξύ που παράχθηκε ήταν αρκετά αραιό. Η εξάτμιση αυτών των σωματιδίων ομίχλης απελευθέρωσε στη συνέχεια όξινα σωματίδια που κάλυψαν ολόκληρο το Λονδίνο», ανέφερε ο επικεφαλής της έρευνας.
Αποδείχθηκε όμως ότι και τα πιο σοβαρά κράτη ήταν ανέτοιμα μπροστά στις κλιματικές μεταβολές και χρειάστηκαν χιλιάδες αθώα θύματα για να σταματήσουν να θερμαίνονται με κάρβουνο.
mixanitouxronou.gr
