Το άγχος στην παιδική-εφηβική ηλικία
Tο άγχος είναι φυσιολογικό στην παιδική και την εφηβική ηλικία.
Κατά την παιδική ηλικία μπορεί να εκφράζεται ως ανασφάλεια αποχωρισμού από τους γονείς, ενώ κατά την εφηβική ηλικία μπορεί να συνδέεται με την αποδοχή από τους συνομηλίκους, την σχολική απόδοση και τις προοπτικές του μέλλοντος. Το άγχος που γίνεται έντονο και δυσλειτουργικό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την ποιότητα ζωής των παιδιών. Πιο συγκεκριμένα, σε παιδιά με έντονο άγχος (παθολογικό άγχος) παρατηρείται συχνά πτώση της σχολικής απόδοσης, κοινωνική απομόνωση, δυσλειτουργία στις κοινωνικές σχέσεις και χαμηλή αυτοεκτίμηση (Καλαντζή-Αζίζι & Ζαφειροπούλου, 2004).
Πρέπει να σημειωθεί πως τα παιδιά συχνά εσωτερικεύουν τα συναισθήματά τους, με αποτέλεσμα να υποφέρουν εσωτερικά. Ιδίως στα παιδιά με αναπηρία το άγχος μπορεί να αφορά σε μια πολυσύνθετη και απαιτητική κατάσταση. Ωστόσο, υπάρχουν σημάδια (συμπτώματα και σημεία) που παραπέμπουν στην ύπαρξη συναισθημάτων άγχους και φόβου. Ένα παιδί με άγχος μπορεί να δείχνει φοβισμένο, νευρικό ή ευερέθιστο, ευέξαπτο, ηττοπαθές, απρόσεχτο ή με δυσκολία στη συγκέντρωση. Επιπλέον, μπορεί να είναι διστακτικό και να αποφεύγει να εμπλέκεται σε δραστηριότητες, να είναι ντροπαλό ή να εμφανίζει εξαρτητική σχέση με τους σημαντικούς άλλους, αλλά και γενικότερα ανήσυχο και σφιγμένο. Τέλος, σημάδια άγχους σε παιδιά και εφήβους εμφανίζονται και στην σωματική υγεία τους, όπως η δύσπνοια, η ταχυπαλμία, η έντονη εφίδρωση, η μυαλγία αυχένα και το ευερέθιστο έντερο (Wilmshurst, 2021).
Στο Κ.Δ.-Η.Φ. ΑμεΑ «Σύμπλευση» Καστοριάς πραγματοποιούνται προγράμματα ψυχολογικής υποστήριξης παιδιών και εφήβων, προγράμματα εκπαίδευσης και υποστήριξης γονέων για την διαχείριση της κρίσιμης αυτής κατάστασης αλλά και ομαδικά προγράμματα με σκοπό τη δημιουργία αίσθησης κοινότητας και τη μείωση του αισθήματος απομόνωσης. Η σωστή κατανόηση και διαχείριση του άγχους σε παιδιά με αναπηρία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής τους και να προσφέρει μεγαλύτερη ψυχολογική σταθερότητα.
Οι ψυχολόγοι του Κ.Δ.-Η.Φ. ΑμεΑ «Σύμπλευση» Καστοριάς:
Βάσσου Βασιλική
Παπουτσάκη Μαρία
Σιάγα Ευγενία
Βιβλιογραφία:
Καλαντζή-Αζίζι, Α., & Ζαφειροπούλου, Μ. (2004). Προσαρμογή στο σχολείο. Πρόληψη και αντιμετώπιση δυσκολιών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Wilmshurst, L. (2021). Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία. Gutenburg