Απίστευτο κι όμως αληθινό: 15χρονο αγόρι προκαλεί πολύνεκρη αεροπορική τραγωδία! Ήταν τέτοιες μέρες πριν από ακριβώς 30 χρόνια: το ημερολόγιο έγραφε 23 Μαρτίου του 1994. Το Κουζμπάς (λέγεται και Κεμέροβο) της νοτιοδυτικής Σιβηρίας συγκλονίστηκε από μια ασύλληπτη τραγωδία: λίγα χιλιόμετρα από την πόλη Μεζντουρέτσενσκ, ένα αεροπλάνο Airbus A310-308, το οποίο εκτελούσε την πτήση Μόσχα-Χονγκ Κονγκ, συνετρίβη με αποτέλεσμα αι οι 75 επιβαίνοντες να σκοτωθούν.
Εκείνη την ημέρα, όλα εξελίσσονταν ομαλά όπως συνήθως. Η πτήση SU593 των Ρωσικών Αερογραμμών, η οποία έφερε τιμητικά το όνομα του μουσουργού Μιχαήλ Γκλίνκα, είχε αναχωρήσει· κυβερνήτης ήταν ο Αντρέι Ντανίλοφ, πρώτος αξιωματικός ο Ιγκόρ Πισκαριόφ, ενώ συγκυβερνήτης ο Γιάροσλαβ Κουντρίνσκι.
Στο αεροπλάνο επέβαιναν επίσης 9 αεροσυνοδοί, καθώς και επιβάτες από τη Ρωσία, την Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, την Ταϊβάν, την Ινδία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ανάμεσα στους επιβάτες ήταν και τα παιδιά του συγκυβερνήτη .
Η πτήση συνεχιζόταν δίχως εκπλήξεις. Σχεδόν τέσσερις ώρες μετά την απογείωση, τα παιδιά του συγκυβερνήτη αφέθηκαν να μπουν στο πιλοτήριο. Η Ιάνα 13 χρονών και ο Ελντάρ 15, κάθισαν στις θέσεις των πιλότων. Το 13χρονο κοριτσάκι δυσφόρησε με χαμόγελο όταν ο πατέρας της τής πρότεινε να πιλοτάρει το αεροπλάνο και κοιτάζοντας με θαυμασμό, έξω από το παράθυρο, τα φώτα της πόλης που έλαμπαν από κάτω, έσπευσε να φύγει από το πιλοτήριο.
Ο αδερφός της μικρής, όμως, έπιασε με δέος το χειριστήριο και άρχισε να το επεξεργάζεται· τότε ο αυτόματος πιλότος απενεργοποιήθηκε, δίχως το γεγονός να γίνει αντιληπτό από τους πιλότους, που θαύμαζαν τη θέα της φωτισμένης πολιτείας. Δεν υπήρχε ηχητικό σήμα δυσλειτουργίας στο A310. Πέρασε λίγη ώρα και ο μικρός Έλνταρ παρατήρησε ότι το αεροπλάνο είχε αρχίσει να γέρνει έντονα προς τα δεξιά. Χωρίς να γνωρίζουν ότι το αεροσκάφος δεν υπάκουε πλέον στον αυτόματο πιλότο, οι κυβερνήτες αδυνατούσαν να καταλάβουν γιατί είχαν ανάψει ενδείξεις προσγείωσης!
Όλα εξελίχθηκαν γρήγορα
Ο κυβερνήτης προσπάθησε να σώσει την κατάσταση, κατευθύνοντας τον συγκυβερνήτη και τον νεαρό Έλνταρ, που παρέμεναν στο τιμόνι, προσπαθώντας, ταραγμένοι, να ακολουθήσουν στις εντολές του. Το 15χρονο αγόρι, λόγω της ψυχολογικής φόρτισης και της γωνίας κλίσης του αεροσκάφους δεν μπορούσε να σηκωθεί από τη θέση του πιλότου και να δώσει αμέσως τη θέση σε έναν από τους έμπειρους αεροπόρους. Και μετά, όλα συνέβησαν ταχύτατα: το αεροπλάνο έχανε ύψος και έπεφτε κι όταν η πτωτική πορεία σταμάτησε, οι πιλότοι δεν μπόρεσαν να συνειδητοποιήσουν πού βρίσκονταν .
«Στρίψτε αριστερά! Στρίψτε αριστερά! Σωστά! Αριστερά! Αριστερά! Γη εδώ! Έλνταρ, βγες έξω! Φύγε Έλνταρ! Βγαίνω έξω! Βγαίνω έξω! Βγαίνω έξω! Βγαίνω έξω! Βγαίνω έξω! Βγαίνω έξω! Φουλ γκάζι!»… Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια του πληρώματος που καταγράφηκαν στα Μαύρα Κουτιά του αεροσκάφους που ανακτήθηκαν μετά τη συντριβή.
Η πτήση SU593, στη 01:00 μετά τα μεσάνυχτα, προσέκρουσε στις κορυφές των δέντρων στην πλαγιά του λόφου στους πρόποδες του Νοβοκουζνέτσκι Αλατάου και συνετρίβη στο έδαφος· η φωτιά αποτελείωσε την καταστροφή. Όλοι οι επιβαίνοντες σκοτώθηκαν.
Η νυχτερινή βάρδια της Αστυνομίας παρατήρησε ένα φλεγόμενο αεροπλάνο να πετά πάνω από την πόλη. Και, λίγο αργότερα, στον οικισμό Μάλι Μάιας, οι κάτοικοι είδαν μια λάμψη στον ουρανό και έτρεξαν προς την κατεύθυνση εκείνη. Η περιοχή ήταν εξαιρετικά δυσπρόσιτη: πυκνά δάση και βαλτώδη εδάφη και το κυριότερο: στη Δυτική Σιβηρία ήταν ακόμα χειμώνας βαρύς με μέση θερμοκρασία στους -20 βαθμούς Κελσίου.
Οι διασώστες έφτασαν στο σημείο της συντριβής στις έξι το πρωί, αρκετές ώρες μετά την πτώση.
Η εικόνα που αντίκρισαν τους έμεινε χαραγμένη για πάντα στο μυαλό: τα απανθρακωμένα συντρίμμια του αεροπλάνου καλυμμένα με ένα λεπτό στρώμα χιονιού εμποτισμένο με καύσιμο και παντού γύρω σπασμένα δέντρα, κομματιασμένα κορμιά και αποσκευές σκορπισμένες σε όλο το δάσος. Τα λείψανα των επιβατών και τα συντρίμμια του αεροπλάνου είχαν διασκορπιστεί σε ακτίνα 2 χιλιομέτρων. Στο σημείο της καταστροφής βρέθηκαν κοσμήματα, πολλές χιλιάδες δολάρια και χρυσά κοσμήματα.
Θεωρίες συνωμοσίας και πραγματικότητα
Πριν από τη δημοσίευση της έρευνας των εμπειρογνωμόνων και πριν από το άνοιγμα των Μαύρων Κουτιών της πτήσης, οι εικασίες των αιτιών της πτώσης ήταν από απίθανες έως εξωπραγματικές: σύγκρουση με UFO, κατάρριψη από εχθρικό πύραυλο, επήρεια μαγνητικού πεδίου… Αυτές οι θεωρίες συνωμοσίας βασίστηκαν στο γεγονός ότι το αεροσκάφος πετούσε σε ύψος 10.100 μέτρων, τηρούσε σαφώς όλες τις καθορισμένες παραμέτρους πτήσης, το πλήρωμα δεν έδωσε σήμα έκτακτης ανάγκης, δεν υπήρχαν πληροφορίες για βλάβη οποιουδήποτε οργάνου και το αεροπλάνο ήταν υπό τη διεύθυνση έμπειρου πληρώματος.
Τα αρχεία από τα Μαύρα Κουτιά αποκωδικοποιήθηκαν στη Γαλλία, γεγονός που επέτρεψε να αποκρυπτογραφηθεί η σειρά των τραγικών γεγονότων και να κατανοηθεί το πώς θα μπορούσε να καταπέσει ένα από τα πιο ασφαλή αεροσκάφη. Η διερεύνηση των αιτιών της καταστροφής κράτησε ένα χρόνο. Τα γεγονότα ήταν συντριπτικά: παιδιά που όχι μόνο τους επιτράπηκε να μπουν στο πιλοτήριο, αλλά και να καθίσουν στη θέση του κυβερνήτη! Λανθασμένες και ασυντόνιστες επακόλουθες ενέργειες των πιλότων: Εγκληματική απροσεξία, εξαιτίας της οποίας ουδείς παρατήρησε την απενεργοποίηση του αυτόματου πιλότου. Απειρία του πληρώματος να λειτουργήσει σε ακραίες καταστάσεις.
Η αναπαράσταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης έδειξε ότι εάν οι πιλότοι είχαν επέμβει και είχαν ενεργοποιήσει ξανά τον αυτόματο πιλότο, θα μπορούσε το αεροσκάφος να είχε επιστρέψει στην κανονική διαδρομή πτήσης. Τριάντα χρόνια έχουν περάσει από την τραγωδία και έκτοτε υπάρχει μια προειδοποίηση στα έγγραφα χειρισμού του A310: ο αυτόματος πιλότος θα μπορούσε να απενεργοποιηθεί υπό ορισμένες συνθήκες. Η Aeroflot δεν έδωσε ποτέ πια το όνομα του Μιχαήλ Γκλίνκα σε αεροσκάφος της…