Από τότε που είδα την παράσταση «Είμαι Καλά» που ανέβασε με το Σπασμένο Ρόδι το 2023, ήθελα να της πάρω συνέντευξη, καθώς επρόκειτο για την καλύτερη παράσταση που είχα δει απο ερασιτεχνικό θίασο και μια από τις καλύτερες που έχω δει γενικά. Θαύμασα την τόλμη του να παρουσιάσεις, χωρίς δισταγμούς, θέματα που το κοινό μιας μικρής, πολύ συντηρητικής πόλης δεν έχει καν το θάρρος να συζητήσει με τον εαυτό του. Επίσης, δεν νομίζω ότι άλλη θεατρική ομάδα του νομού Καστοριάς έχει ανεβάσει έργα με χαρακτήρες που ανήκουν στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα ξανά. Ως νέο άτομο που μεγάλωσε και ζει εδώ ένιωσα ότι αν μπορεί κάτι τέτοιο να γίνει στην Καστοριά, ίσως υπάρχει ελπίδα να ανοίξουν κάποια μυαλά και η καλλιτεχνική έκφραση του τόπου να πάει ένα βήμα παραπέρα.
Μιλάμε φυσικά για την Αστερόπη Χαριτίδου, την σκηνοθέτιδα και ηθοποιό που μαζί με το Σπασμένο Ρόδι πορεύτηκαν φέτος για δεύτερη φορά σε μια θεατρική δημιουργία που δεν έμεινε στη διασκέδαση, αλλά στόχευσε (και το πέτυχε) να προβληματίσει το κοινό της και να διεγείρει συζητήσεις για θέματα που συχνά αγνοούνται ή αποφεύγονται. Ένα τέτοιο θέμα είναι κι η αγάπη, την οποία εξέτασε η φετινή παράσταση «Της Κορέας», που παρουσιάστηκε στις αρχές Απριλίου.
Η Αστερόπη, λοιπόν, μας συστήνεται μέσα από τα δικά της λόγια και μέσα από εκείνη γνωριζόμαστε με τον κόσμο του θεάτρου και του αγαπημένου Σπασμένου Ροδιού.
Ήταν πριν περίπου είκοσι χρόνια, όταν ένα πρωί έφυγα από το γραφείο στο οποίο δούλευα ως μηχανικός δομικών έργων (το πρώτο μου πτυχίο) και αποφάσισα να φοιτήσω στην Δραματική Σχολή «Βασίλης Διαμαντόπουλος» στη Θεσσαλονίκη. Όπως το λέω, μια ξαφνική απόφαση, ενός απλού πρωινού. Στη συνέχεια κατέβηκα στην Αθήνα και τελικά φοίτησα και πήρα το πτυχίο μου από τη σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου. Το πάνω – κάτω σε ολόκληρη την επικράτεια δε σταμάτησε όμως, καθώς δούλεψα ως ηθοποιός τα τελευταία 15 χρόνια, στην Πάτρα, στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη και φυσικά στις Σέρρες, όπου και βρίσκομαι αυτή τη στιγμή συμμετέχοντας στις παραγωγές του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. της πόλης. Παράλληλα ολοκληρώνω τις σπουδές μου στο τμήμα θεάτρου του Α.Π.Θ. και έχω προσθέσει διπλά στο «ηθοποιός», τις ιδιότητες της «εμψυχώτριας θεατρικού παιχνιδιού» και δειλά δειλά της «σκηνοθέτιδας».
Η αλήθεια είναι ότι βρίσκομαι πάνω σε μια σκηνή σχεδόν από τότε που με θυμάμαι. Συμμετείχα πρώτη φορά σε επαγγελματική παράσταση 11 ετών, όταν στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών ζήτησαν πέντε παιδιά, για να πλαισιώσουν τον χορό των επαγγελματιών ηθοποιών, στην παράσταση «Το όνειρο του Δωδεκάμερου» σε σκηνοθεσία Δ. Ιωαννου. Ε, μετά πήρα τη μυρωδιά όπως λένε. Ωστόσο ασχολήθηκα ερασιτεχνικά τα υπόλοιπα χρόνια, συμμετέχοντας σε διάφορες ομάδες και το «θα σπουδάσω και θα γίνω ηθοποιός» ήταν μια απόφαση της στιγμής. Δεν είχα ιδέα για το τι θα ακολουθούσε.
Η ηθοποίια μου προσφέρει τη δυνατότητα να μπαίνω σε έναν άλλο κόσμο κάθε φορά, αυτόν του έργου. Είμαι βέβαια πάντα εγώ, όταν υποδύομαι έναν ρόλο, αλλά λέω μια διαφορετική ιστορία, με έναν διαφορετικό τρόπο. Είναι υπέροχα ενδιαφέρον να μπαίνεις στα παπούτσια ενός άλλου ανθρώπου, να παρατηρείς τα λόγια του, τις πράξεις, τους στόχους του. Ναι είναι σκληρή η δουλειά του ηθοποιού – αυτό είναι αλήθεια, όσο απίστευτο κι αν ακούγεται – αλλά είναι και μαγική.
Η σκηνοθεσία τώρα είναι μια πιο συνολική διαδικασία. Είναι η προσέγγιση, η ερμηνεία ενός κειμένου και τελικά η δημιουργία του κόσμου στον οποίο καλείται να μπει ο ηθοποιός. Έχει μια γοητευτική ανταποδοτικότητα αυτό. Ως σκηνοθέτης αποφασίζεις ποια ιστορία θα πεις στο κοινό.
Μια λέξη για το θέατρο; Παιχνίδι. Κόπος. Μελέτη. Φαντασία. Προσπάθεια. Απογοήτευση. Ικανοποίηση. Άγχος. Άγρια χαρά. Ναι, δεν είναι μια λέξη, είναι όμως μια σειρά λέξεων που περιγράφει κάπως την διαδικασία.
Γνωρίστηκα με το Σπασμένο Ρόδι μέσα από έναν συνεργάτη του συλλόγου, ο οποίος με πρότεινε και επέμεινε, καθώς στην αρχή ήμουν εξαιρετικά διστακτική. Τελικά σκηνοθέτησα το «Είμαι Καλά» – μια παράσταση που πήγε πολύ καλά, αγαπήθηκε από το κοινό και απέσπασε και βραβεία στο 24ο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικών Θιάσων της Ορεστιάδας. Έτσι ξεκίνησε η σχέση μου με το Σπασμένο Ρόδι και τους καταπληκτικούς ανθρώπους του, που για μένα αποδείχτηκε από τις πιο σημαντικές της ζωής μου.
Για την φετινή παράσταση, ήταν η θεματολογία που μας έκανε να πάμε με αυτό το κείμενο. Η αγάπη. Με όλα αυτά που γίνονται γύρω μας, εμείς μιλήσαμε για την αγάπη. Αυτό από μόνο του είναι σημαντικό νομίζω.
Κρατήσαμε σαν βάση, σαν καμβά ας πούμε, το κείμενο του Ζοέλ Πομερά «Η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα» και έπειτα ρίξαμε μέσα στο καζάνι, προσωπικές – αληθινές – ιστορίες, στίχους, σκηνές από ταινίες, τραγούδια, χορό και φυσικά συναίσθημα, πολύ συναίσθημα. Νομίζω πέτυχε.
Θεωρώ ότι ο καθένας στην ομάδα σε προσωπικό επίπεδο λαμβάνει κάτι διαφορετικό από μια τέτοια διαδικασία. Σαν σύνολο όμως θα πω ότι καταρχάς καταφέραμε την ενσωμάτωση των νεότερων μελών με τους παλιούς, κάτι που ήταν προαπαιτούμενο ούτως ή άλλως λόγω της δομής της παράστασης, αφού όλος ο θίασος (16 άτομα) ήταν επί σκηνής σε όλη τη διάρκεια και αλληλεπιδρούσαν τόσο σε πρώτο όσο και σε δεύτερο πλάνο. Θεωρώ δεδομένη την δημιουργική, την ψυχαγωγική αλλά και ψυχαναλυτική αξία που έχει για τον καθένα αλλά και για το σύνολο αυτή η διαδικασία, όπως φυσικά και τα συναισθηματικά κρεσέντα (από πολύ γέλιο μέχρι μεγάλη συγκίνηση) που προκύπτουν από αυτή. Αν θα έπρεπε όμως να κρατήσω κάτι θα ήταν η θέρμη με την οποία τα μέλη της ομάδας αγκάλιασαν τις ιδέες μου αλλά και εμένα ως άνθρωπο. Ναι, γίναμε μια μεγάλη ομάδα που περάσαμε υπέροχα φτιάχνοντας αυτήν την παράσταση και αυτό φάνηκε και στο αποτέλεσμα.
Το feedback ήταν πραγματικά εξαιρετικό και χαίρομαι. Ωστόσο μου έμεινε μια συζήτηση την οποία σχεδόν κρυφάκουσα, βγαίνοντας από την αίθουσα.
Έλεγε λοιπόν η μια κυρία στην άλλη:
“Τελικά; Αρκεί η αγάπη για να κρατήσει μια σχέση;”
“Μπαααα – απάντησε αυτή – δεν νομίζω να αρκεί”
“Ναι έτσι λέω κι εγώ….γιατί…”
Μέχρι εκεί άκουσα. Αλλά όταν οι θεατές μιλούν για το θέμα της παράστασης βγαίνοντας….είναι μια επιτυχία ακόμα.
Διαχρονικά η Αγάπη είναι υπέρτατη αξία που κάνει τον κόσμο καλύτερο. Θα προσπαθήσω να αποφύγω τα κλισέ σχετικά με το πόσο η σύγχρονη εποχή της αποκτήνωσης, της αποξένωσης κ.λπ.απαιτεί την Αγάπη ως αντίβαρο και θα πω μόνο ότι η Αγάπη ήταν, είναι και θα είναι πάντα το φως, το φως που αξίζει να ψάξουμε, γιατί αυτό έχουμε μόνο πραγματικά. Ο ένας τον άλλο.
Λέξεις για την αγάπη… σκέφτομαι, ενθουσιασμό, έρωτα, συμπόνια, κατανόηση, φιλία, συγχώρεση, ελευθερία, αλλά όχι. Αγάπη. Δεν βρίσκω και ίσως δεν χρειαζόμαστε, κάτι άλλο.
Στην πραγματικότητα το ερασιτεχνικό και το επαγγελματικό θέατρο δεν πρέπει να συγχέονται μεταξύ τους. Στο επαγγελματικό, το αποτέλεσμα της παράστασης είναι πάντα ο αντικειμενικός στόχος. Οι ηθοποιοί οφείλουν να ανταπεξέλθουν πλήρως, για αυτό τον σκοπό έχουν σπουδάσει, για αυτόν τον σκοπό αναπτύσσουν τις δεξιότητες τους, για αυτό τον σκοπό δουλεύουν σκληρά και για αυτό τελικά πληρώνονται.
Στο ερασιτεχνικό θέατρο το σπουδαιότερο είναι η διαδικασία. Οι άνθρωποι που συμμετέχουν, αφήνουν τις δουλειές τους, χαρίζουν τον χρόνο τους και κάνουν τις προσωπικές τους θυσίες, για να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία, που θα πρέπει να είναι καταρχήν ανταποδοτική. Το καλό αποτέλεσμα είναι φυσικά ευπρόσδεκτο, αλλά έπεται της διαδικασίας.
Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει αυτό που λέμε «διέξοδος» για τους πολίτες ειδικά μια μικρής επαρχιακής πόλης και νομίζω πως μια θεατρική ομάδα μπορεί να λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο. Ένα από τα καλύτερα σχόλια που έλαβα μέσα από την ίδια την ομάδα ήταν πως «αυτό που με κάνει να συνεχίζω κάθε μέρα, είστε εσείς και η δουλειά που κάνουμε εδώ». Είναι λοιπόν σπουδαίο να μπορεί ο καθένας να ασχοληθεί με το θέατρο. Να παρέχεται αυτή η δυνατότητα. Αξιέπαινο το Σπασμένο Ρόδι, που με επιμονή και κόπο και υπομονή και προσπάθεια, κρατά ανοιχτή και ενεργή τη θεατρική του ομάδα.
Το θέατρο έχει πραγματικά μια θεραπευτική σχεδόν διάσταση. Οι θεατρικές παραστάσεις δεν γίνονται μόνο για να διασκεδάζουν. Θεμιτό φυσικά κι αυτό, αλλά δεν υπάρχουν μόνο για να ευχαριστούν. Υπάρχουν για να προβληματίζουν, να αμφισβητούν, να έρχονται σε ρήξη, να σπάνε τα στεγανά, να αντιστέκονται στον όποιο σκοταδισμό, να ασκούν κριτική και γενικά να φέρνουν την πρόοδο. Μια θεατρική ομάδα οφείλει να βρίσκεται και να λειτουργεί στον αντίποδα του συντηρητισμού.
Το θέατρο είναι ένα συνεχές ταξίδι αυτογνωσίας.
Φυσικά η συμμετοχή σε μια ερασιτεχνική ομάδα μπορεί να είναι διασκεδαστική, να φέρει νέες φιλίες και σχέσεις ζωής, να συμβάλλει στην προσωπική εξέλιξη των μελών της, να δώσει πρωτόγνωρες στιγμές χαράς.
Αλλά κυρίως, είναι ένας τρόπος να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου. Είναι ένα δώρο ψυχής.
Συνέντευξη στην Νικολέτα Αποστολίδου για Orizontes Press
Φωτογραφίες από την παράσταση «Της Κορέας»: Νικολέτα Αποστολίδου
