Σε δοκιμαστική λειτουργία για 120 ώρες μέσα στον Σεπτέμβριο μπαίνουν επτά μονάδες που θα χρησιμοποιούν ντίζελ
Πλησιάζει καθώς οδεύουμε προς τον χειμώνα, η δύσκολη ώρα των περικοπών φορτίων, σε πρώτη φάση στη βιομηχανία και αναπόφευκτα και στα νοικοκυριά καθώς κλιμακώνεται το γεωπολιτικό μπρα ντε φερ Δύσης – Ρωσίας που μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη διακοπή των ρωσικών ροών αερίου.
Οι αυταπάτες των γραφειοκρατών των Βρυξελλών ότι η Ευρώπη μπορεί να υποκαταστήσει τα δύο τρίτα των εισαγωγών ρωσικού αερίου φέτος, όπως αποτυπώθηκαν μόλις τον περασμένο Mάιο στο περίφημο σχέδιο REPowerEU, κατέρρευσαν μετά και τις αποτυχημένες προσπάθειες μακροπρόθεσμων συμβολαίων προμήθειας από τρίτους προμηθευτές και παραγωγούς LNG αφήνοντας βαρύ οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Η Ε.Ε., μετά τα αλλεπάλληλα ρεκόρ της τιμής του φυσικού αερίου και την εκτόξευση των τιμών ρεύματος στις χονδρεμπορικές αγορές σε ασύλληπτα επίπεδα, φάνηκε τις τελευταίες δύο εβδομάδες να κάνει στροφή προς τον ρεαλισμό και να αναζητάει εφικτά μέτρα άμεσης εφαρμογής για τη συγκράτηση των τιμών και τη διασφάλιση ενεργειακής επάρκειας που καταλήγουν στο εξής ένα και μοναδικό: μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Η πρόταση για επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο απορρίφθηκε πανηγυρικά στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Παρασκευής ακόμη και από χώρες που πρωτοστάτησαν αρχικά, όπως η Πολωνία.
Η Ευρώπη συνειδητοποιεί ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις να πέσουν οι τιμές και ότι ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί το μπλακ άουτ, σε περίπτωση που η Ρωσία κλείσει τις στρόφιγγες φυσικού αερίου, είναι η μείωση της ζήτησης. Ετσι, μετά τον υποχρεωτικό «κόφτη» 15% στο φυσικό αέριο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, εισηγείται «κόφτη» 10% και στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας με στόχο την υποχρεωτικότητα σε ποσοστό 5% τις ώρες αιχμής. Οι περισσότερες άλλωστε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει ήδη σε υποχρεωτικά μέτρα μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν ούτε για την Ελλάδα στην περίπτωση διαταραχής εφοδιασμού στον αγωγό TS μέσω του οποίου εισέρχεται στο ελληνικό σύστημα το ρωσικό αέριο, αν και πολύ καλύτερα θωρακισμένη ενεργειακά από άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Η συμμετοχή του ρωσικού αερίου στην κάλυψη της ζήτησης τον Ιούλιο περιορίστηκε στο 35% από 45% περίπου το πρώτο εξάμηνο του έτους, αποτέλεσμα τόσο της μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου στην εγχώρια αγορά κατά 12,8% τον ίδιο μήνα, όσο και της αυξημένης συμμετοχής του λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή. Εάν σταματήσει να μπαίνει στο ελληνικό σύστημα ρωσικό αέριο θα δεχθεί σημαντική πίεση το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής, το οποίο στηρίζεται στο εισαγόμενο καύσιμο σε ποσοστό άνω του 40%. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που η Ελλάδα αντέδρασε στην πρόταση της Κομισιόν για πλαφόν στο ρωσικό αέριο.
Συμφωνία για αποθέματα στην Ιταλία, αξιοποίηση της Ρεβυθούσας και διπλασιασμός της παραγωγής λιγνίτη, στις προληπτικές δράσεις.
Η χώρα προετοιμάζεται ωστόσο για κάθε ενδεχόμενο και θέτει από τώρα το σύστημα σε stress test. Ο υπουργός Κώστας Σκρέκας, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», λίγο πριν αναχωρήσει για το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας ζήτησε από τη ΔΕΗ, την Elpedison και την «Ηρων» να λειτουργήσουν τις μονάδες φυσικού αερίου με ντίζελ για 120 ώρες μέσα στον Σεπτέμβριο, προκειμένου να διαπιστωθεί στην πράξη το πώς μπορούν να ανταποκριθούν σε περίπτωση ανάγκης. Πρόκειται για τις μονάδες Κομοτηνής και Λαύριο IV της ΔΕΗ, τις δύο μονάδες (EΝΘΕΣ και Θίσβης) της Elpedison και τις τρεις μικρές μονάδες ανοιχτού κύκλου της «Ηρων», που μπορούν να λειτουργήσουν και με ντίζελ, παρέχοντας στο σύστημα συνολική ισχύ 1.795 MW. Oι μονάδες αυτές, σύμφωνα με το σχέδιο προληπτικής δράσης που έχει εγκρίνει η ΡΑΕ, θα πρέπει να διαθέτουν από 1ης Νοεμβρίου αποθέματα 20 ημερών αντί για πέντε προ κρίσης. Την ίδια ημερομηνία, οι εταιρείες που εισάγουν φυσικό αέριο και συγκεκριμένα η ΔΕΠΑ, η Mytilineos, η Προμηθέας Gas, η Εlpedison, η ΔΕΗ και η Hρων θα πρέπει να έχουν εγκαταστήσει αποθέματα συνολικής ισχύος 1,14 TWh σε αποθήκες της Ιταλίας, ποσότητες που μπορεί να μπαίνουν στο ελληνικό σύστημα με αντίστροφη ροή του Tap. Στο πλαίσιο της σχετικής προληπτικής δράσης ο υπουργός Κώστας Σκρέκας υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με τον Ιταλό ομόλογό του. Παράλληλα, οι ηλεκτροπαραγωγοί που διαθέτουν μονάδες φυσικού αερίου χωρίς δυνατότητα λειτουργίας με εναλλακτικό καύσιμο θα πρέπει να εγκαταστήσουν αποθέματα ασφαλείας στο νέο FSU που έχει τοποθετηθεί από τον Ιούλιο στη Ρεβυθούσα. Ο λιγνίτης θα συνεισφέρει στην ενεργειακή επάρκεια της χώρας με τον διπλασιασμό της παραγωγής του από 10% σε 20%, στόχος που θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο άμεσα θα επαναλειτουργήσουν τα δύο ιδιωτικά ορυχεία, Αχλάδας και Βεύης.
Είναι κοινή η εκτίμηση ωστόσο στους αρμόδιους φορείς και στην αγορά ενέργειας ότι χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο το ηλεκτρικό σύστημα δύσκολα θα κρατηθεί όρθιο χωρίς περικοπές φορτίων στη βιομηχανία αλλά και στα νοικοκυριά. Είναι ενδεικτική επ’ αυτού η περιγραφή στην «K» αρμόδιου παράγοντα για την κατάσταση που θα διαμορφωθεί: «Καθημερινά θα είμαστε με την αγωνία αν θα φτάσει καράβι στη Ρεβυθούσα, αν θα φυσάει ή αν θα έχει ήλιο για να έχουμε παραγωγή από ΑΠΕ, πού βρίσκεται η στάθμη των υδροηλεκτρικών, αν κάποια μονάδα πάθει βλάβη και βγει εκτός λειτουργίας… Θα πρέπει να δουλέψουν όλα ρολόι και ο χειμώνας να μην είναι βαρύς για να πούμε ότι δεν θα χρειαστεί να πάμε ακόμη και σε εκ περιτροπής διακοπές ρεύματος σε οικιακούς καταναλωτές», τονίζει.
Οι περικοπές στη βιομηχανία έχουν προεξοφληθεί, όπως άλλωστε μαρτυρεί και η παρέμβαση του αρμόδιου υπουργού Κώστα Σκρέκα προς τους τρεις επιχειρηματίες Μυτιληναίο (Αλουμίνιον της Ελλάδος) Στασινόπουλο (Βιοχάλκο), Παπαλεξόπουλο (Τιτάν) για την εκπόνηση σχεδίων περιορισμού της κατανάλωσης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Το υπουργείο θα επιδιώξει σε πρώτη φάση την εθελοντική μείωση της ζήτησης από επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ωστόσο το μέτρο θα καταστεί υποχρεωτικό για τις επιχειρήσεις και επειδή για τα νοικοκυριά είναι αδύνατο να ελεγχθεί η υποχρεωτικότητα, η αναγκαία μείωση για την αποφυγή μπλακ άουτ θα έρθει μέσω προγράμματος εκ περιτροπής διακοπών, η διάρκεια και η έκταση των οποίων θα καθορίζονται α λα καρτ από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ ανάλογα με τα δεδομένα.
Το πώς η Ρεβυθούσα θα αξιοποιηθεί σε περίπτωση κρίσης πρωτίστως για τη διασφάλιση της επάρκειας της χώρας σε αέριο είναι επίσης ένα ζήτημα που απασχόλησε τις αρμόδιες αρχές και αντιμετωπίζεται στο σχέδιο προληπτικής δράσης της ΡΑΕ. Η έλλειψη από την αγορά του ρωσικού αερίου θα καταστήσει εκτός από πανάκριβα και δυσεύρετα τα φορτία LNG, γι’ αυτό και στη Ρεβυθούσα κλείνουν θέσεις από τώρα εταιρείες για εξαγωγές αερίου προς τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Δεδομένου ότι το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο δεν επιτρέπει εμπόδια στις εξαγωγές, η ΡΑΕ βρήκε πατέντα που οδηγεί εμμέσως στο ίδιο αποτέλεσμα. Πέρασε στο προληπτικό σχέδιο δράση που προβλέπει ότι κατά τη διάρκεια κρίσης φυσικού αερίου επιπέδου 2 και 3 οι χρήστες που έχουν δεσμεύσει χρονοθυρίδα στη Ρεβυθούσα, διατηρούν τη θέση τους αλλά ο χρόνος χρησιμοποίησης του αποθηκευτικού χρόνου μειώνεται από 13 στις έξι ημέρες, ώστε το αέριο να καταλήγει στην εσωτερική αγορά.
