Την Κυριακή 30 Ιουλίου 2017, θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια, του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γράμμουστας. Μια εκκλησία που ανακαινίστηκε τα τελευταία έξι χρόνια και πλέον μπορεί να παραδοθεί στους πιστούς.
Της Χρύσας Κοσμίδου
Ο Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Γράμμουστας, συσχετίζεται άμεσα με την ιστορία της περιοχής της Π.Ε. Καστοριάς, αλλά και με την ιστορία της εικόνας της Παναγίας της Οδηγήτριας, η οποία φυλάσσεται σήμερα στον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής στο Άργος Ορεστικό.
Η Γράμμουστα, βρίσκεται σε απόσταση 70 χιλιομέτρων περίπου από την πόλη της Καστοριάς, σε ένα υψόμετρο 1.450 μέτρων «Το μέρος είναι ιδιαίτερα όμορφο. Σε ένα αλπικό καταπράσινο τοπίο», σημείωσε ο Πατέρας Λεωνίδας και αφηγήθηκε το ιστορικό πλαίσιο του Ιερού Ναού, αλλά και για ποιο λόγο η τοπική εκκλησία, με την παρότρυνση του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη κ.κ. Σεραφείμ, αποφάσισε να τον αναστηλώσει «Η εκκλησία έχει μια ιερά υποχρέωση να φυλάσσει τις Θερμοπύλες της, εν προκειμένω τα Ελληνοαλβανικά σύνορα. Η αναστήλωση, δεν οφείλεται στην προσπάθεια κανενός ανθρώπου, παρόλο που είχαμε τη βοήθεια πολλών συμπολιτών μας, αλλά οφείλεται στην παρότρυνση της Παναγίας».
Το ιστορικό πλαίσιο της Εκκλησίας της Γράμμουστας
Η εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας, που φυλάσσονταν στην Εκκλησία της Γράμμουστας, χρονολογείται ότι αγιογραφήθηκε το 1600 στην Καστοριά και μέχρι σήμερα διαθέτει ένα πλούσιο ιστορικό θαυμάτων.
Όταν ξεκίνησαν οι δυσκολίες στην περιοχή, οι Βλάχοι από τα Γραμμοχώρια κατέβηκαν στην πόλη του Άργους Ορεστικού και παράλληλα πραγματοποιήθηκε και η μεταφορά της εικόνας. Αξίζει να σημειωθεί πως η Γράμμουστα είναι ένα πολύπαθο και μαρτυρικό χωριό.
Πρώτη φορά καίγεται από τον Αλή-Πασά. Η ιστορία ξεκινάει στα τέλη του 18ου αιώνα, αρχές του 19ου. Ο Αλή-Πασάς, ερωτεύεται μια κοπέλα από το χωριό τη Σιάμα, και θέλει να την εντάξει στο χαρέμι του, η κοπέλα αρνείται και οδηγείται στην αυτοκτονία, χρησιμοποιώντας φαρμάκι. Ο Αλή-Πασάς όμως με τα στρατεύματά του, καίει όλο το χωριό «Ο Ναός που αναστηλώσαμε έχει μια επιγραφή, λαξευμένη σε μάρμαρο, που λέει ότι έχει χτιστεί το 1887. Προφανώς ήταν ανακατασκευή ενός παλιότερου Ναού, καθώς όσοι ασχολήθηκαν με το θέμα, πιθανολογούν πως όταν περίπου κατασκευάστηκε η εικόνα, τότε περίπου είχαμε και την εγκατάσταση του πληθυσμού στην περιοχή από Βλάχους», ενημέρωσε ο Πατέρας Λεωνίδας.
Η δύσκολη πορεία του τόπου όμως δεν σταματάει εδώ. Κατά τον Μακεδονικό Αγώνα, πάλι η περιοχή έρχεται αντιμέτωπη με σκληρές καταστάσεις. Οι Βούλγαροι καίνε και ρημάζουν το χωριό. Ο Πάτερ Λεωνίδας, εξιστόρησε μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, «Υπάρχει η παράδοση ότι οι Βούλγαροι πήραν την εικόνα της Παναγίας, την τοποθέτησαν κατάχαμα και την χρησιμοποιούσαν σαν σανίδι για να περάσουν από ένα ρέμα που υπήρχε και παράλληλα την χλεύαζαν. Καθώς όμως πατούσαν την εικόνα, το ρέμα κατέβασε νερό και παρέσυρε πολλούς από αυτούς. Στη συνέχεια, έντρομοι επέστρεψαν την εικόνα στο Ναό».
Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μπαίνουν από τα Ελληνοαλβανικά σύνορα οι Ιταλοί και εκεί γίνονται οι πιο μεγάλες μάχες. Ακόμα και σήμερα, στην οροσειρά του Γράμμου, φαίνονται καθαρά τα χαρακώματα. Στη συνέχεια εισβάλλουν και οι Γερμανοί και πλέον τα σύνορα αποτελούν έναν αιματοβαμμένο τόπο «Όπου και να σταθεί κανείς, θα βρει κάλυκες και προϊόντα του πολέμου», είπε με πικρία ο Πατέρας Λεωνίδας.
Το δυσκολότερο σημείο όμως τόσο για την Εκκλησία, όσο και για την περιοχή ήταν ο εμφύλιος. Ο Γράμμος γίνεται ορμητήριο των ανταρτών και ο Ναός της Γράμμουστας, χρησιμοποιείται ως αρχηγείο τους. Το ένα μέρος του Ι.Ν. όπου κάποτε αποτελούσε το γυναικωνίτη, μετατρέπεται σε γραφεία και σημείο συνεδριάσεων, ενώ το ακριβώς από κάτω μέρος, χρησιμοποιείται ως χώρος βασανιστηρίων και φυλάκισης «Υπάρχουν μαρτυρίες ανθρώπων που φυλακίστηκαν εντός του Ναού και μας κατέθεσαν ότι αμέσως μετά ανάγκαζαν τους φυλακισμένους να σκάψουν τους ίδιους τους τάφους. Όταν αρχίσαμε τις πρώτες εργασίες για την αναστήλωση και βγάλαμε τα πρώτα μπάζα, βρήκαμε τρεις ανθρώπινους σκελετούς». Οι αντάρτες φεύγοντας κατέστρεψαν την Αγία Τράπεζα και έκαψαν τον Ναό «Η περιοχή και η Εκκλησία, εγκαταλείπονται στη φθορά του χρόνου, αλλά και στην ασέβεια των ανθρώπων».
Το ολοκληρωτικό χτύπημα στο Ναό δόθηκε από τους ίδιους κατοίκους του χωριού, όταν θέλησαν, τέλη της δεκαετίας του ’60 αρχές του ‘70, να χτίσουν ένα καινούργιο Ναό. Η πιο εύκολη λύση ήταν να πάρουν πέτρες από την ήδη υπάρχουσα Εκκλησία και έτσι άρχισαν να την γκρεμίζουν «Το 2006, αρχίσαμε να ανακατασκευάζουμε το μικρό Ναό διότι υπήρχαν κάποια κατασκευαστικά προβλήματα και όταν ολοκληρώθηκαν οι εργασίες τον εγκαινίασε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης μας. Σκεφτήκαμε όμως πως δεν είναι δυνατόν να έχουμε έναν μαρτυρικό ναό και να τον αφήνουμε να ρημάζει, τη στιγμή μάλιστα που οι δύο τελευταίοι ιερείς του βρήκαν και οι ίδιοι μαρτυρικό θάνατο. Ο ένας εκτελέστηκε από τους Ιταλούς, ενώ ο άλλος συνελήφθη από τον ιταλικό στρατό, διότι βοηθούσε τους Έλληνες και πέθανε στις φυλακές της Ιταλίας. Προσπαθούμε μέχρι και σήμερα, να φέρουμε τα οστά του πίσω στην πατρίδα».
Η Παναγία κατηύθυνε την αναστήλωση του Ι.Ν. Τα σύγχρονα θαύματα
Σήμερα, 77 χρόνια μετά από την τελευταία Θεία Λειτουργία που τελέσθηκε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έχει αναστηλωθεί εκ βάθρων και είναι έτοιμος και πάλι να δοθεί στη λατρεία του Αγίου Τριαδικού Θεού. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προσπάθειες για την αναστήλωση του Ναού είχαν αρωγό και μπροστάρη την ίδια την Παναγία, η οποία με εμφανίσεις, θαύματα και παραινέσεις κατηύθυνε το έργο.
Ο Πατέρας Λεωνίδας, επεσήμανε πως η αναστήλωση πραγματοποιήθηκε με συνδρομή πάρα πολλών ανθρώπων, όπως επίσης και με τη βοήθεια των Δήμων Άργους Ορεστικού και Νεστορίου. Βέβαια, οι προσπάθειες της αναστύλωσης εγκυμονούσε κινδύνους αλλά και πολλές ειρωνείες «Μας ρωτούσαν, μα καλά θα χτίσετε ένα ναό στο πουθενά; Και εκεί ήταν που κάποια στιγμή μας έπιανε η απογοήτευση και εκεί ήταν που ερχόταν την κατάλληλη στιγμή η βοήθεια της Παναγίας, η οποία από την αρχή έδειξε ότι ήθελε να γίνει αυτός ο Ναός και μάλιστα μας εμψύχωνε. Όταν πέρυσι αγωνιζόμασταν για να κάνουμε τη σκεπή, μια από τις κυρίες που ήταν στην επιτροπή και η οποία έδινε πραγματικό αγώνα και “ζητιάνευε”, της εμφανίστηκε η Παναγία και της είπε “Τρέξε παιδί μου, αγωνίσου γιατί θέλω να μπει το μαντήλι στο κεφάλι μου”. Μια άλλη φορά, με μια ομάδα παιδιών, σκάβαμε στο Ναό και προσπαθούσαμε να βγάλουμε τόνους μπάζα και πέτρες. Καταλαβαίνετε πως είχαμε απογοητευτεί. Τότε ξαφνικά, από το πουθενά, έρχονται τρία νέα παιδιά με τις μηχανές τους και θέλησαν να μας βοηθήσουν. Την κατάλληλη στιγμή, έστειλε ο Θεός τους κατάλληλους ανθρώπους και την ευλογία της Παναγίας για να μας βοηθήσουν. Η Παναγία εμφανίζεται σε πολλούς ανθρώπους και τους προσκαλεί να έρθουν. Ένας κύριος, άγνωστος σε εμένα, ήρθε πριν από λίγο καιρό στο Ναό που λειτουργώ στο Άργος Ορεστικό και μου είπε ότι αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα υγείας και ότι του εμφανίστηκε η Παναγία στον ύπνο του, και του είπε “Θα έρθεις να προσκυνήσεις την εικόνα μου, την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας στα Ελληνοαλβανικά Σύνορα”. Ο ίδιος δεν ήξερε τίποτα και έψαξε στο διαδίκτυο για το πού βρίσκεται η εικόνα ώστε να έρθει».
Ο Πατέρας Λεωνίδας, ανέφερε επίσης ότι έχουν καταγραφεί πολλά περιστατικά σύγχρονων θαυμάτων
Το πρόγραμμα των εγκαινίων
Την Κυριακή 30 Ιουλίου 2017, θα τελεσθούν τα Εγκαίνια του Ιερού Ναού και η πρώτη πανηγυρική αρχιερατική Θεία Λειτουργία, με τη συμμετοχή των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Δράμας κ.κ. Παύλου και Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ στις 08:00 π.μ.
Τέλος να σημειωθεί πως η διαδρομή μέχρι τη Γράμμουστα είναι ιδιαίτερα ευχάριστη. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος, εκτός των τελευταίων 5 χλμ. που είναι ένας εύκολος χωματόδρομος. Επίσης θα ξεκινήσουν λεωφορεία στις 06:30 το πρωί από την πλατεία του Άργους Ορεστικού, με προορισμό τον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γράμμουστας. Ήδη πάρα πολλοί πιστοί έχουν δηλώσει συμμετοχή. Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να επικοινωνήσουν με τα γραφεία του Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής στο Άργος Ορεστικό, προκειμένου να μπουν σε λίστα αναμονής.
