Της Ιωάννας Λουλάκη
Το ξεχωριστό, πανάρχαιο, Διονυσιακό ΕΘΙΜΟ των ΜΠΟΥΜΠΑΡΑΙΩΝ στο Επταχώρι Καστοριάς.
“Η μέρα απ’ τ’ς μπουμπαραί’ μ΄ διν’ είκοσ΄ χρόνια ζωής κάθε χρόνου!!!”, εξομολογούνται χαμηλόφωνα οι ηλικιωμένοι που παρακολουθούν το γλέντι!
Στο Επταχώρι η ημέρα της Πρωτοχρονιάς αποτελεί ένα πραγματικό ξεφάντωμα. Οι νέοι του χωριού, (αλλά και κάποιοι μερακλήδες μεσήλικες) “γένονται μπουμπαραί”!
Κάθε μπούμπαρος φοράει άσπρα ρούχα και στην πλάτη τομάρι (δέρμα) από πρόβατο και κυπριά (ποιμενικά μεγάλα κουδούνια), ενώ βάφεται στο πρόσωπο και τα χέρια με καπνιά αναμεμειγμένη με λίγδα (χοιρινό λίπος) και κρατά ένα γερό μπαστούνι.
Μαζί τους οι μπούμπαροι έχουν τη Νύφη (έναν άντρα ντυμένο με την παραδοσιακή Επταχωρίτικη γυναικεία φορεσιά), έναν Τσολιά και την ορχήστρα με τα μουσικά όργανα, κλαρίνο, νταούλι, ακορντεόν.
Όλοι μαζί ξεκινούν πρωί πρωί να επισκεφτούν όλες τις γειτονιές και όλα τα σπίτια του χωριού, ένα προς ένα, παίζοντας, χορεύοντας, πίνοντας και τραγουδώντας. Στο κάθε σπίτι τούς δίνουν χρήματα (τα συλλέγει η νύφη) και σε κάποια τους κερνούν (στους Βασίληδες κυρίως) μεζέδες. Το έθιμο κορυφώνεται στην εκκλησία, με το τέλος της λειτουργίας, όπου οι μπούμπαροι περιμένουν για να βάψουν στο πρόσωπο τον κόσμο και να χορέψουν στο προαύλιο. Στη συνέχεια, και αφού επισκεφτούν όλα τα σπίτια, οι μπουμπαραίοι καταλήγουν στην κεντρική πλατεία του χωριού, όπου γίνεται το «κλέψιμο της νύφης» και συνεχίζεται ο χορός μέχρι να νυχτώσει. Εξουθενωμένοι από το χορό και το ποτό στο τέλος της ημέρας, ανάβουν φωτιά στην πλατεία του χωριού, ψένουν και τρώνε λουκάνικα — έδεσμα στο οποίο έχουν μεγάλη αδυναμία.
Την επόμενη μέρα, από τις 9 το βράδυ, γίνεται στο Πνευματικό Κέντρο Επταχωρίου το «Γλέντι των Μπουμπαραίων». Ένα γλέντι με την ορχήστρα της Πρωτοχρονιάς και τους μπουμπαραίους να προσφέρουν δωρεάν φαγητό για όλο τον κόσμο (από τα χρήματα που συγκέντρωσαν την προηγούμενη). Ο χορός κρατάει ως τις πρώτες πρωινές ώρες.
