Την αποθάρρυνση της «εύκολης» πρόσβασης σε… μετρητά – «μέσω ΑΤΜ και χωρίς καμιά επιβάρυνση» – την υποχρεωτική χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών για ποσά πάνω από τα 30 ευρώ (!) σε κλάδους στους οποίους υπάρχει υψηλός κίνδυνος για αδήλωτες συναλλαγές, την πληρωμή του ΦΠΑ από τους αγοραστές (και όχι από τους πωλητές), εκπτώσεις φόρων για όσους χρησιμοποιούν συσκευές POS ή σε εργασίες συντήρησης κατοικιών και δέσμη άλλων μέτρων (ενιαία αρχή ελέγχου της πληρωμής φόρων και εισφορών, καθορισμό των μισθών μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων ώστε να μη δίνεται «μαύρο» χρήμα έναντι των νομοθετικά καθορισμένων αμοιβών) προτείνει το Διεθνές Γραφείο Εργασίας για να περιοριστούν η αδήλωτη εργασία (6 δισ. ετησίως) και η παραοικονομία που φτάνει στο 24% του ΑΕΠ (από τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως).
Τα μέτρα περιλαμβάνονται σε πολυσέλιδη Έκθεση που παρουσιάστηκε στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και στους κοινωνικούς εταίρους στο πλαίσιο σχετικής δέσμευσης της χώρας, στο πλαίσιο του 3ου Μνημονίου, για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας. Οι εκπρόσωποι των εργοδοτικών οργανώσεων ζήτησαν, πάντως, να μειωθεί το υψηλό πρόστιμο των 10.550 ευρώ που επιβάλλεται για κάθε αδήλωτο απασχολούμενο ο οποίος εντοπίζεται και ο εργοδότης να υποχρεώνεται να τον απασχολεί στη συνέχεια νόμιμα.
Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, αντίθετα, θεωρεί ότι η ελάφρυνση των προστίμων, χωρίς τη λήψη νέων μέτρων, θα αναιρούσε την ακολουθούμενη πολιτική αντιμετώπισης του προβλήματος. Και εισηγείται σειρά μέτρων για τον καλύτερο έλεγχο, τον περιορισμό της χρήσης μετρητών και την ενίσχυση της οικειοθελούς συμμόρφωσης των πολιτών σε μια χώρα που, όπως τονίζεται, έχει χαμηλό φορολογικό φρόνημα και υψηλά ποσοστά κοινωνικής αποδοχής της αποφυγής πληρωμής φόρων και εισφορών ως απόρροια «αστοχιών» του κράτους σε ότι αφορά τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών. Η αναφορά του ΔΓΕ για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων ικανοποίησε, πάντως, την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και τη ΓΣΕΕ.
Όπως προκύπτει:
- 67,3% της συνολικής αδήλωτης εργασίας αφορούσε σε έμμισθη απασχόληση, εκ της οποίας:
- 13,3% ήταν πλήρως αδήλωτη έμμισθη εργασία, και
- 54% ήταν ατελώς δηλωμένη απασχόληση
- 10,2% ήταν αδήλωτη αυτοαπασχόληση, και
- 22,5% αμειβόμενες εξυπηρετήσεις στο πλαίσιο στενών κοινωνικών σχέσεων, όπως συγγενείς, φίλοι, γνωστοί και γείτονες.
ΤΑ ΜΕΤΡΑ
Στα προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνονται μεταξύ των άλλων:
- Η δημιουργία ενός ανεξάρτητου συντονιστικού φορέα για τον έλεγχο των πληρωμών εισφορών και φόρων, καθώς το σημερινό καθεστώς είναι κατακερματισμένο και αναποτελεσματικό.
- Η ενοποίηση των ηλεκτρονικών συστημάτων όλων των εμπλεκομένων υπουργείων, του ΙΚΑ, του ΣΕΠΕ, η ένταση των ελέγχων και η αύξηση της εισπραξιμότητας των προστίμων.
- Η αποστολή ειδοποιητηρίων για μαζικούς ελέγχους σε επιχειρήσεις.
- Η αποθάρρυνση της εύκολης πρόσβασης σε μετρητά και η υποχρέωση ηλεκτρονικών πληρωμών για ποσά πάνω από 30 ευρώ σε κλάδους υψηλού κινδύνου για αδήλωτες συναλλαγές.
- Φορολογικά κίνητρα (εκπτώσεις) για όσους κάνουν χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών, πάγιες εκπτώσεις σε αυτοαπασχολούμενους, εκπτώσεις φόρου σε όσους ανακαινίζουν σπίτια κ.ά.
- Η αντιστροφή του υπόχρεου για την καταβολή του ΦΠΑ (να είναι ο αγοραστής και όχι ο πωλητής).
- Η πρόβλεψη «ρήτρας» για τη μη χρησιμοποίηση αδήλωτων εργαζομένων σε συμβάσεις έργων, η υποχρεωτική κατάθεση εγγυητικών τραπεζικών επιστολών για την προκαταβολή μισθών και εισφορών.
- H καθιέρωση μιας «λευκής λίστας» σύννομων εργοδοτών για συμβάσεις δημοσίων προμηθειών.
- Βελτίωση της στόχευσης των ελέγχων και επιθεωρήσεων και βελτίωση της εκπαίδευσης των φορολογικών ελεγκτών και των επιθεωρητών εργασίας και κοινωνικής ασφάλισης.
- Ένταξη της ευθύνης της εφοδιαστικής αλυσίδας σε όλες τις δημόσιες συμβάσεις.
