Για πολλούς αυτή είναι και η τελευταία ευκαιρία για την Αγκελα Μέρκελ να αφήσει τη δική της παρακαταθήκη πριν αποχωρήσει από την καγκελαρία. Με αυτό το σκεπτικό, τόσο πηγές από το Βερολίνο όσο και από την Κομισιόν ανέφεραν ότι τα ακανθώδη θέματα θα «σπάνε» χρονικά, ώστε να μην μπαίνουν στο ίδιο καλάθι διαπραγμάτευσης και να γίνονται αντικείμενο «εκμετάλλευσης» από τις χώρες-μέλη.

Η σκληρή διαβούλευση για το Ταμείο Ανάκαμψης, όπου αναγκαστικά θα φέρει συμβιβασμούς που αναμένεται να κοστίσουν πολιτικά σε αρκετές χώρες, σπρώχνει χρονικά προς τα πίσω τις διαπραγματεύσεις και την τελική συμφωνία για το προσφυγικό, αναφέρουν οι διπλωματικές πηγές.

Τόσο η κα Μέρκελ όσο και η πρόεδρος της Κομισιόν κα Φον ντερ Λέιεν, ωθούμενες και από τις σχετικά χαμηλές ροές, συναποφάσισαν ότι το προσφυγικό, αν και τεχνικά προχωρά, δεν αναμένεται να μπει στην ατζέντα για τελικές αποφάσεις πριν τον Οκτώβριο.

Σε ερώτηση του Euro2day.gr, τι θα γίνει σε περίπτωση που οι προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα αυξηθούν εντός του καλοκαιριού, υψηλά ιστάμενος αξιωματούχος της Κομισιόν μάς απάντησε ρητά ότι «θα γίνει ό,τι έγινε και στον Έβρο».

«Το νομοθετικό σχέδιο της Κομισιόν προχωράει κανονικά και θα ανακοινωθεί στην ώρα του. Όμως η διαπραγμάτευση σε επίπεδο αρχηγών κρατών δεν αναμένεται πριν τον Οκτώβριο», ανέφερε ο αξιωματούχος, για να συμπληρώσει ότι όσο εκκρεμεί η απόφαση για το λεγόμενο Ταμείο Ανάκαμψης τόσο «πίσω» θα πηγαίνει η απόφαση για το προσφυγικό.

Είναι λογικό, συμπλήρωσε η πηγή, δύο τέτοια θέματα να μην μπουν την ίδια στιγμή στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Δεν πρέπει, είπε, το προσφυγικό να γίνει προϊόν «πάρε-δώσε». «Δεν πρέπει να επαναλάβουμε το λάθος του 2016», υπογράμμισε η πηγή, όταν η προηγούμενη προεδρία της Κομισιόν απέτυχε να φέρει τον πολυπόθητο συμβιβασμό στο προσφυγικό.

Πού βρισκόμαστε

Πληροφορίες από το Βερολίνο αναφέρουν ότι τόσο η Κομισιόν όσο και η Γερμανική Προεδρία θέλουν να αντιστραφεί ο κύριος όρος του προηγούμενου προσφυγικού σχεδίου και να θέσουν ως πρώτο μέλημα τη διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, παρά τον τρόπο μετεγκατάστασης, από τη στιγμή που ένας μετανάστης/πρόσφυγας πατάει για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό έδαφος. Αυτό το σημείο αφορά κυρίως την Ελλάδα, την Ιταλία τη Μάλτα και την Ισπανία.

Δηλαδή, τόσο η Κομισιόν όσο και η Γερμανία συμφωνούν ότι η φιλοσοφία του νέου σχεδίου πρέπει πρώτα να δίνει βάση στη διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων, στην παραχώρηση κονδυλίων και την υποστήριξη των χωρών απ’ όπου έρχονται οι μετανάστες και μετά στην αλληλεγγύη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών ως προς τη μετεγκατάσταση (relocation).

Για να γίνει όμως πράξη η πιο πάνω φιλοδοξία, θα πρέπει η ΕΕ να δαπανήσει άμεσα αρκετά χρήματα για να αυξήσει την παρουσία της Frontex, η οποία, με το παρόν σχέδιο, θα φτάσει μόλις τις 10.000 συνοριοφύλακες έως το 2027. Για φέτος, για παράδειγμα, υπάρχει πρόνοια να προσληφθούν μόλις 700 συνοριοφύλακες.

Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς, που επιβλέπει το χαρτοφυλάκιο της μετανάστευσης, δήλωσε στο Φόρουμ των Δελφών ότι η κοινή διαχείριση των συνόρων πρέπει να προνοεί και το τι θα συμβεί όταν κάποιος μετανάστης φτάσει για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκά σύνορα. «Αυτό δεν είναι κάτι που, όπως συμβαίνει τώρα, θα αφεθεί στις αρχές της χώρας πρώτης υποδοχής. Πρέπει να χτίσουμε μια ολοκληρωμένη δομή, όπου οι οργανισμοί της ΕΕ και οι κανόνες της εφαρμόζονται από την πρώτη στιγμή, που μας επιτρέπουν να αποφασίσουμε ποιος είναι επιλέξιμος για άσυλο και ποιος όχι».

Αυτό που δεν ειπώθηκε πάντως είναι το τι θα γίνει με τα θαλάσσια σύνορα -που αφορά κυρίως τα ελληνικά νησιά- καθώς οι ροές εκεί είναι πολύ μεγαλύτερες από τα χερσαία σύνορα. Υπενθυμίζουμε ότι η ιδέα για πλωτά φράγματα είχε εγκαταλειφθεί πριν καν συζητηθεί.

Οι «φόβοι» για «υπόγειες» διαπραγματεύσεις

Μπορεί επισήμως το προσφυγικό νομοσχέδιο να πάει πίσω και να συζητηθεί ξεχωριστά λόγω της σημαντικότητάς του, όμως μερίδα αξιωματούχων δεν αποκλείουν να γίνει ένα «υπόγειο» πάρε-δώσε σε συνδυασμό με το λεγόμενο Ταμείο Ανάπτυξης. Να δοθούν δηλαδή τα λεγόμενα «τυράκια» για αντάλλαγμα. Και αυτό γιατί όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι το μεγάλο «αγκάθι» του προσφυγικού παραμένει: Τι θα γίνει με την υποχρεωτική μετεγκατάσταση; Οι Βόρειες χώρες δεν θέλουν καν να ακούσουν τον όρο «υποχρεωτική» ενώ ο Νότος το θεωρεί ως δεδομένο και ως μέρος της έμπρακτης αλληλεγγύης.

Η Κομισιόν, σύμφωνα με τις αρμόδιες πηγές, αναμένεται να επαναπροσδιορίσει τον όρο και να τον μετονομάσει «μόνιμη αποτελεσματική αλληλεγγύη», σε μια προσπάθεια να αποφύγει τα λάθη του 2016. Ελπίζει ότι και το προσφυγικό θα κλείσει εντός της Γερμανικής Προεδρίας, γιατί πρόκειται περί δύσκολης διαπραγμάτευσης. Αυτό που δεν πρέπει να γίνει, αναφέρει αξιωματούχος που ανήκει στον «Νότο», είναι -πίσω από τις κλειστές πόρτες- να βρεθούν χώρες όπως η Ελλάδα ενώπιον μεγάλου διλήμματος: Καλύτεροι όροι στο Ταμείο Ανάκαμψης ή στο Μεταναστευτικό;

Εφόσον, είπε, επισήμως τα δύο μεγάλα θέματα διαχωρίζονται, «καλό είναι να μη γίνει καμία έμμεση διαπραγμάτευση περί τούτου».