Iσραήλ, Παλαιστίνη, Λωρίδα της Γάζας, Χαμάς, Δυτική Όχθη, Γιόμ Κιπούρ. Λέξεις και έννοιες που αποτελούν πρώτο θέμα συζήτησης λόγω της νέας πολεμικής σύρραξης μεταξύ του κράτους του Ισραήλ και της Χαμάς που αποτελεί τον κύριο εκφραστή της πλειονότητας των Παλαιστινίων στη διαμάχη μεταξύ των δύο λαών.
Σε μία διαμαάχη που έχει αναφερθεί ως η «πιο ανυπόληπτη σύγκρουση» στον κόσμο, με τη συνεχιζόμενη ισραηλινή κατοχή της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας να κρατά για δεκαετίες.
Αλήθεια όμως πως ξεκίνησε το μίσος και η έχθρα μεταξύ των δύο λαών; Πώς δημιουργήθηκε το σύγχρονο κράτος του Ισραήλ, ποια είναι η Χαμάς;
Η Μέση Ανατολή φλέγεται. Τα ξημερώματα του Σαββάτου (7/10) το Ισραήλ δέχεται επίθεση με ρουκέτες από μέλη της Χαμάς που είχαν διεισδύσει στη χώρα τόσο από τη στεριά όσο και από τη θάλασσα όσο και αέρως σκοτώνοντας και απαγάγοντας Ισραηλινούς πολίτες.
Η απάντηση του Ισραήλ ήταν αιματηρή και πλέον οι συγκρούσεις συνεχίζονται με τους νεκρούς να ξεπερνάνε τους 1.000 στην πλέον πιο αιματηρή σύγκρουση μετά το 1967. Αυτή όμως δεν είναι η πρώτη φορά που οι δύο πλευρές φτάνουν στα άκρα.
Η δημιουργία ισραηλινού κράτους
Η ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα όταν το σιωνιστικό κίνημα (που είχε ιδρυθεί το 1897 με σκοπό την ίδρυση του Ισραήλ), ζητούσε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου εβραϊκού κράτους, ενώ ανέλαβε τη μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων Εβραίων (Πρώτη Αλιγιά) στην Παλαιστίνη, την οποία προσπάθησαν αρχικά να σταματήσουν οι Βρετανοί οι οποίοι είχαν μετατρέψει την περιοχή σε προτεκτοράτο.
Το 1917 όμως η Βρετανία άλλαξε στάση υποστηρίζοντας την ίδρυση Εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη εφόσον δεν υπήρχαν επιπτώσεις στους Άραβες κατοίκους. Η Εβραϊκή μετανάστευση (Δεύτερη Αλιγιά, Τρίτη Αλιγιά) συνεχίστηκε και αυξήθηκε σημαντικά στα επόμενα χρόνια με αποτέλεσμα την ίδρυση πολλών εβραϊκών πόλεων ές νέες πόλεις και ιδρύματα χτίστηκαν.
Η αντίδραση των Αράβων ήταν να ξεσηκωθούν εναντίον τόσο των Βρετανών όσο και των εβραϊκών οικισμών. Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και με το Ολοκαύτωμα ακόμα φρέσκο, μια μυστική εβραϊκή στρατιωτική οργάνωση, η Χαγκανά (Άμυνα), ξεκίνησε επιχειρήσεις στην περιοχή κόντρα στους Βρετανούς και τους Άραβες. Αυτές οι μάχες για το Ισραήλ θεωρούνται ως η αρχή του ισραηλινού «πολέμου της ανεξαρτησίας».
Το 1947, τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν το ψήφισμα 181, γνωστό ως Σχέδιο Διχοτόμησης, το οποίο προσπαθούσε να διαιρέσει την υπό βρετανική κατοχή Παλαιστίνη σε αραβικά και εβραϊκά κράτη και τη μετατροπή της Ιερουσαλήμ σε διεθνή πόλη εκτός συνόρων.
Στις 14 Μαΐου 1948 δημιουργήθηκε το κράτος του Ισραήλ, πυροδοτώντας τον πρώτο Αραβο-Ισραηλινό πόλεμο όταν πέντε αραβικές χώρες (Αίγυπτος, Ιορδανία, Συρία, Λίβανος και Ιράκ) εισέβαλαν στρατιωτικά, με την αρωγή και άλλων στρατευμάτων από την Υεμένη και τη Σαουδική Αραβία.
Ο πόλεμος τελείωσε το 1949 με τη νίκη του Ισραήλ, αλλά 750.000 Παλαιστίνιοι εκτοπίστηκαν και το έδαφος χωρίστηκε σε 3 μέρη: το κράτος του Ισραήλ, τη Δυτική Όχθη (του Ιορδάνη ποταμού) και τη Λωρίδα της Γάζας.
Ο πόλεμος των έξι ημερών και του Γιόμ Κιπούρ
Τα επόμενα χρόνια, οι εντάσεις αυξήθηκαν στην περιοχή, ιδιαίτερα μεταξύ του Ισραήλ και της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και της Συρίας. Μετά την κρίση του Σουέζ του 1956 και την εισβολή του Ισραήλ στη χερσόνησο του Σινά, η Αίγυπτος, η Ιορδανία και η Συρία υπέγραψαν αμοιβαία αμυντική συμφωνία εν όψει μιας πιθανής επίθεσης του Ισραήλ.
Τον Ιούνιο του 1967 ήρθε η επόμενη Αραβοϊσραηλινή σύγκρουση στον πόλεμο των Έξι Ημερών όταν το Ισραήλ επιτέθηκε τόσο στην Αίγυπτο όσο και στη Συρία κερδίζοντας τους αντιπάλους του κατακτώντας τόσο τη χερσόνησο του Σινά, τη Λωρίδα της Γάζας, τη Δυτική Όχθη την Ανατολική Ιερουσαλήμ από την Ιορδανίακαι τα Υψώματα του Γκολάν.
Έξι χρόνια αργότερα, σε αυτό που αναφέρεται ως Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ η Αίγυπτος μαζί με τη Συρία την ημέρα της ιερότερης θρησκευτικής γιορτής των Εβραίων, επιτέθηκαν στον μεγάλο τους αντίπαλο σε μια προσπάθεια να ανακτήσουν τα όσα εδάφη είχαν απωλέσει το 1967.
Μπορεί τελικά κάποια χώρα να ήταν η μεγάλη νικήτρια, αλλά για τον Αραβικό κόσμο θεωρήθηκε ως πετυχημένη επιχείρηση αφού τόσο η Αίγυπτος όσο και η Συρία είχαν την δυνατότητα να διαπραγματευτούν για εδάφη που είχαν χάσει στο παρελθόν.
Οι μακροχρόνιες συνομιλίες έφεραν μια πρώτη συμφωνία, αυτή του Καμπ Ντέιβιντ, μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ όπου έμπαινε ένα τέλος στα τριάντα χρόνια της διαμάχης μεταξύ των δύο χωρών.
Η Ιντιφάντα και η ίδρυση της Χαμάς
Το ζήτημα όμως της αυτοδιακυβέρνησης των Παλαιστινίων παρέμενε άλυτο. Έτσι, το 1987 ξεκινάει η Ιντιφάντα (που ουσιαστικά σημαίνει εξέγερση-αντίσταση), η εξέγερση των Παλαιστινίων ενάντια στην κατοχή της Δυτικής Όχθης και της Γάζας από το Ισραήλ. Παράλληλα ιδρύεται από τον Παλαιστίνιο κληρικό Σεΐχη Αχμεντ Γιασίν η Χαμάς, ακρωνύμιο του Harakat al-Muqawama al-Islamiya (Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης), μια πολιτική ομάδα με στρατιωτικές προεκτάσεις ως πολιτικός βραχίονας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης έχασαν τη ζωή τους περίπου 1.500 Παλαιστίνιοι και περίπου 400 Ισραηλινοί και η συμφωνία του Όσλο το 1993 είχε ως αποτέλεσμα των ειρηνευτικών διαδικασιών ήταν η δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής και η αναγνώριση του Ισραήλ από την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Το 2000 ξεκίνησε η δεύτερη Ιντιφάντα, μια νέα εξέγερση των Παλαιστινίων που πυροδοτήθηκαν τόσο από τη συμπεριφορά των Ισραηλινών στη Δυτική Όχθη όσο και από την επίσκεψη του τότε Πρωθυπουργού του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν στο τζαμί al-Aqsa – τον τρίτο ιερότερο τόπο στο Ισλάμ.
Η επίσκεψη αυτή προκάλεσε ταραχές με πολλά θύματα κυρίως αμάχους. Το Ισραήλ απάντησε με την κατασκευή τείχους γύρω από τη Δυτική Όχθη το 2002, παρά την αντίθεση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης και του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Το 2013, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν να αναβιώσουν την ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ της ισραηλινής κυβέρνησης και της Παλαιστινιακής Αρχής στη Δυτική Όχθη.
Ωστόσο, οι ειρηνευτικές συνομιλίες διακόπηκαν όταν η Φατάχ —το κυβερνών κόμμα της Παλαιστινιακής Αρχής— σχημάτισε κυβέρνηση ενότητας με την αντίπαλη φατρία της Χαμάς το 2014. Η Χαμάς για τους Αμερικανούς θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση.
Το καλοκαίρι του 2014, υπήρξε νέα σύγκρουση μεταξύ των μαχητών της Χαμάς και του στρατού του Ισραήλ. Η Χαμάς εκτόξευσε περίπου 3000 ρουκέτες για να απαντήσει ξανά το Ισραήλ με στρατιωτική επιχείρηση.
Το 2018 η κυβέρνηση Τραμπ μετέφερε την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ αναγνωρίζοντας την ως την πρωτεύουσα του Ισραήλ προκαλώντας την αντίδραση όχι μόνο της Παλαιστίνης, αλλά και σχεδόν όλου του αραβικού κόσμου.
Τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 2020, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και στη συνέχεια το Μπαχρέιν συμφώνησαν να εξομαλύνουν τις σχέσεις με το Ισραήλ, συμφωνίες που η Χαμάς αρνήθηκε να τις δεχτεί. Στις 21 Μαΐου 2021, το Ισραήλ και η Χαμάς συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός, με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου.
Η ανάληψη της εξουσίας στο Ισραήλ από την πιο ακροδεξιά κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας με πρωθυπουργό τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου όπως ήταν λογικό προκάλεσε νέα ένταση η οποία συνεχίστηκε με αμείωτους ρυθμούς μέχρι να φτάσουμε το Σάββατο με την οργανωμένη επίθεση της Χαμάς με το Ισραήλ να κηρύσσει κι επίσημα τον πόλεμο.
