Τι άλλαξε με τον νόμο Χατζηδάκη για όσους εργάζονται delivery
του Δημήτρη Κατσαγάνη
Κάθετα απορρίπτει τις κατηγορίες του ΣΥΡΙΖΑ ο Υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης, σύμφωνα με τις οποίες η στάση της e-food αποτελεί “ένα ακόμα αποτέλεσμα των αντεργατικών πολιτικών της ΝΔ”.
Υπενθυμίζεται πως e-food ενημέρωσε τους οδηγούς της πως δεν θα ανανεώσει την τρίμηνη σύμβασή τους και τους καλεί να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν τη συνεργασία μαζί της ως ανεξάρτητοι”.
Η στάση αυτή, σύμφωνα με το ΣΥΡΙΖΑ “πάτησε” στο νόμο Χατζηδάκη, με τον οποίο “θεσπίστηκε τεκμήριο ότι οι διανομείς είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και δεν καλύπτονται από το εργατικό δίκαιο για τα δικαιώματα τους”, καθώς “μέχρι να ψηφιστεί ο νέος εργασιακός νόμος ίσχυε το αντίστροφο τεκμήριο, δηλαδή ότι οι πάροχοι υπηρεσιών στις πλατφόρμες παρέχουν εξαρτημένη εργασία”
Από την πλευρά του, όμως, το Υπ. Εργασίας, αρνείται πλήρως αυτές τις κατηγορίες και υποστηρίζει πως όχι μόνο η απόφαση της e-food δεν είναι “απόρροια” του νέου Εργασιακού, καθώς η δυνατότητα των οδηγών ντελίβερι, είτε ως ελεύθερων επαγγελματιών, είτε ως μισθωτών, προϋπήρχε του νόμου, αλλά ο νόμος Χατζηδάκη έδωσε δυνατότητα συνδικαλισμού (κατοχυρώνοντας για πρώτη φορά δικαιώματα συνδικαλισμού, συλλογικής διαπραγμάτευσης και απεργίας) στους ελεύθερους επαγγελματίες οδηγούς ντελίβερι αλλά και υποχρέωσε τις εταιρείες για τις οποίες αυτοί εργάζονται να τους καλύπτουν από πλευράς ασφάλειας -υγείας.
Τι υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την ανακοίνωση του τμήματος εργατικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ η απόφαση της e- food είναι “απόρροια του νόμου Χατζηδάκη (ν.4808/21) που όπως είχαμε καταγγείλει από την πρώτη στιγμή, αποτελεί “οδοστρωτήρα” για τα εργασιακά δικαιώματα”.
Πιο αναλυτικά, με δήλωσή της, η Τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, ανέφερε πως επίμαχο άρθρο (σ.σ. 69) του νόμου Χατζηδάκη”θεσπίζει τεκμήριο ότι οι συμβάσεις εργασίας των παρόχων υπηρεσιών στις πλατφόρμες δεν είναι εξαρτημένης εργασίας.
Δηλαδή θεσπίζει τεκμήριο ότι οι διανομείς είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και δεν καλύπτονται από το εργατικό δίκαιο για τα δικαιώματα τους. Αυτή είναι η “ρύθμιση” που θέσπισε ο κ.Χατζηδάκης προς όφελος των επιχειρήσεων που λειτουργούν τις πλατφόρμες”.
Περαιτέρω, η κ. Ξενογιαννακοπούλου, σημείωσε πως “στο υπό εξέταση θέμα, λαμβάνοντας υπόψη και την απάντηση του Δικαστηρίου της ΕΕ, το είδος της σύμβασης εργασίας όσων απασχολούνται στη διανομή προϊόντων (εστίασης), προσιδιάζει στη φύση και τα χαρακτηριστικά της εξαρτημένης σχέσης εργασίας και πάντως δεν είναι συμβατή με την αμοιβή των εν λόγω εργαζόμενων με Παραστατικό Παρεχόμενων Υπηρεσιών (πρώην τίτλος κτήσης), το οποίο ενδείκνυται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, εντελώς ευκαιριακού και περιστασιακού χαρακτήρα”.
Τι απαντά το Υπ. Εργασίας
Χθες, ο Υπ. Εργασίας, κ. Χατζηδάκης ανταπάντησε συγκεκριμένα, πως “δεν έχει καμία σχέση αυτό που έγινε με την e-food με το νόμο τον οποίο περάσαμε (Νόμος για την Προστασία της Εργασίας)”.
O νόμος “προστατεύει ακόμα περισσότερο τους εργαζόμενους στις συνεργατικές πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της e-food”, τόνισε ο ίδιος.
Εξήγησε, μάλιστα, πως “υπήρχε νομοθεσία – και επί Τσίπρα – που επέτρεπε είτε να είσαι μισθωτός σε αυτές τις δουλειές είτε να είσαι ελεύθερος συνεργάτης. Αυτό δεν το αλλάξαμε. Έτσι γίνεται σε όλη την Ευρώπη, με την εξαίρεση της Ισπανίας”.
Ο κ. Χατζηδάκης τονίζει πως “υπάρχουν εργαζόμενοι που θέλουν να είναι μισθωτοί σε αυτές τις επιχειρήσεις, για τους δικούς τους λόγους, και άλλοι που θέλουν να είναι ελεύθεροι συνεργάτες, επίσης για τους δικούς τους λόγους. Τους έχω συναντήσει και μου τα έχουν εξηγήσει οι ίδιοι.
Εμείς φέραμε μια ρύθμιση με τον εργασιακό νόμο, με την οποία ενισχύουμε τα δικαιώματά τους. Δώσαμε δηλαδή το δικαίωμα στους ελεύθερους συνεργάτες να συνδικαλίζονται.
Επιπροσθέτως, υποχρεώσαμε τις εταιρείες να τους καλύπτουν από πλευράς υγείας και ασφάλειας και να τους δίνουν και τον προστατευτικό τους εξοπλισμό. Και οι τρεις αυτές προβλέψεις δεν υπήρχαν προηγουμένως.
Επίσης αποσαφηνίσαμε για πρώτη φορά τη διάκριση ανάμεσα στις δύο κατηγορίες, (του μισθωτού και του ελεύθερου συνεργάτη) ώστε να μη γίνονται καταχρήσεις από την εργοδοσία.
Ειδικότερα κατοχυρώνεται πραγματικά τι είναι ο ελεύθερος συνεργάτης και με αυτό τον τρόπο προστατεύονται οι εργαζόμενοι από αθέμιτες πρακτικές εταιρειών που μπορεί να θέλουν να “βαφτίσουν” κάποιους ως ελεύθερους συνεργάτες, ενώ στην πραγματικότητα είναι μισθωτοί”.
Παραπέρα, ο κ. Χατζηδάκης, τόνισε πως “με τον νόμο προβλέψαμε πως για να θεωρείται ένας απασχολούμενος σε πλατφόρμα ότι βρίσκεται σε καθεστώς συνεργάτη και όχι μισθωτού πρέπει να ισχύουν για αυτόν τέσσερις προϋποθέσεις σωρευτικά:
Να μπορεί να αναθέτει την εργασία που ανέλαβε και σε τρίτους, διότι π.χ. δεν μπορεί εκείνη την ημέρα.
Να έχει το δικαίωμα να επιλέγει ποιες μεταφορές που του ανατίθενται θα εκτελέσει και ποιες όχι.
Να μπορεί να παρέχει υπηρεσίες και σε ανταγωνιστική πλατφόρμα.
Και να μπορεί να συνδέεται και αποσυνδέεται από την πλατφόρμα οπότε θέλει.
Αυτοί θεωρούνται συνεργάτες. Οι υπόλοιποι είναι μισθωτοί. Κάθε άλλη πρακτική είναι αντίθετη στο νόμο”, σημείωσε ο ίδιος. .
Τι ίσχυε πριν τον νόμο Χατζηδάκη
Σύμφωνα με το Υπ. Εργασίας, “πριν από τον ν. 4808/2021 (σ.σ. νόμο Χατζηδάκη) το νομικό καθεστώς όσων παρείχαν υπηρεσίες delivery και courier στις συνεργατικές πλατφόρμες ήταν αρρύθμιστο.
Είχαν οι εν λόγω εργαζόμενοι το δικαίωμα, βάσει της γενικής ελευθερίας των συναλλαγών, όσοι ήθελαν να συμβάλλονται με τις πλατφόρμες ως ελεύθεροι επαγγελματίες.
Δεν είχαν κανένα συνδικαλιστικό δικαίωμα, οι πλατφόρμες δεν εθεωρούντο εργοδότες τους και γι’ αυτό δεν είχαν καμία υποχρέωση υγιεινής και ασφάλειας απέναντι στους συνεργάτες τους.
Σε ορισμένες περιπτώσεις κρινόταν από τα Δικαστήρια ότι η σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών υπέκρυπτε σύμβαση εργασίας.
Αυτό, όμως, γινόταν βάσει των κριτηρίων που έθετε η γενική θεωρία του εργατικού δικαίου, δηλαδή εξεταζόταν εάν ανάμεσα στον συνεργάτη και την πλατφόρμα υπήρχε πραγματική και νομική εξάρτηση (ο εργοδότης καθόριζε τον χρόνο, τόπο και τρόπο της εργασίας).
Επομένως, υπήρχαν πολλές περιπτώσεις, στις οποίες συνεργάτες εργάζονταν ουσιαστικά με ίδιο καθεστώς με τους μισθωτούς (υπήρχε, δηλαδή, η πραγματική και νομική εξάρτηση από την πλατφόρμα), αλλά δεν μπορούσαν να το τεκμηριώσουν, αφού ο νόμος δεν παρείχε συγκεκριμένα κριτήρια.
Επίσης, οι συνεργάτες αυτοί δεν είχαν:
– συνδικαλιστικά δικαιώματα (δεν μπορούσαν να συστήσουν συνδικαλιστικές οργανώσεις, να κάνουν συλλογικές διαπραγματεύσεις, να απεργήσουν),
– δικαίωμα στην κάλυψη κάποιων εξόδων που σχετίζονται με την εκτέλεση του έργου τους (μηχανή, συντήρηση της μηχανής, κράνος, βενζίνη)”.
Τι άλλαξε με τον νόμο Χατζηδάκη
“Ο νόμος Χατζηδάκη τα άλλαξε αυτά”, όπως υποστηρίζουν από το Υπ. Εργασίας, καθώς “έθεσε πολύ συγκεκριμένα κριτήρια, βάσει των οποίων διακρίνεται εάν μία σύμβαση είναι σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών ή σύμβαση μισθωτής εργασίας”.
Επίσης, “έδωσε δικαιώματα και σε όσους είναι σε καθεστώς συνεργάτη/ παρόχου ανεξαρτήτων υπηρεσιών, τα οποία δεν είχαν πιο πριν”, υποστηρίζει η ίδια πλευρά.
Ειδικότερα:
1. Κριτήρια για τη διάκριση μεταξύ σύμβασης ανεξαρτήτων υπηρεσιών και σύμβασης εξαρτημένης εργασίας:
“Για να τεκμαίρεται ότι κάποιος απασχολείται με σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών, πρέπει να ισχύουν τέσσερα κριτήρια σωρευτικά:
– να μπορεί να αναθέτει το έργο που έχει αναλάβει σε υπεργολάβους/ σε τρίτους, δηλαδή να μην είναι απαραίτητη η προσωπική παροχή του έργου,
– να μπορεί να αρνείται να πραγματοποιήσει έργο (μεταφορά) που του έχει ζητήσει η πλατφόρμα,
-να μπορεί να συνδέεται και να αποσυνδέεται από την πλατφόρμα όποτε θέλει και για όσην ώρα θέλει,
– να μπορεί να παρέχει υπηρεσίες και σε ανταγωνιστική πλατφόρμα.
Εάν δεν ισχύουν και τα τέσσερα αυτά κριτήρια, δεν ισχύει το τεκμήριο υπέρ των ανεξάρτητων υπηρεσιών. Επομένως, οι απασχολούμενοι, όταν δεν πληρούνται και τα τέσσερα αυτά κριτήρια, μπορούν πλέον πολύ εύκολα να ζητήσουν να αναγνωρισθεί ότι συνδέονται με την πλατφόρμα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, σύμφωνα με το Υπ. Εργασία”.
2. Δικαιώματα στους παρόχους ανεξάρτητων υπηρεσιών
“Ακόμη κι αυτοί που εργάζονται υπό καθεστώς ανεξάρτητων υπηρεσιών αποκτούν για πρώτη φορά τα εξής δικαιώματα:
– να συνδικαλίζονται, να συστήνουν συνδικαλιστικές οργανώσεις δικές τους, να προσέρχονται σε συλλογικές διαπραγματεύσεις και να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις (όπου μπορεί, λ.χ., να καθορίζουν και ελάχιστο ύψος αμοιβής).
– να απεργούν.
– να απαιτούν από τις πλατφόρμες, με τις οποίες συνεργάζονται, την τήρηση κανόνων υγιεινής και ασφάλειας και την κάλυψη δαπανών που σχετίζονται με την παροχή του έργου (έξοδα για μηχανή και τη συντήρησή της, καύσιμα, προστατευτικό κράνος κ.λπ.).
Μάλιστα, οι πλατφόρμες υποχρεούνται να ενημερώνουν τους συνεργάτες τους για τα δικαιώματα αυτά”.
